Жиноят ҳУҚУҚИ Ўқув қўлланма

 моддий таркибли жиноятларда эса – ижтимоий 
хавфли оқибат келиб чиққан пайт жиноят содир қилинган вақт 
деб топилади. 
Жиноят қонуни - Ўзбекистон Республикаси ҳудудида бир 
вақтнинг ўзида қонуний кучга киради.
Умумий қоидага кўра, қонуннинг ўзида унинг кучга кириш 
муддати кўрсатилмаган бўлса, расмий эълон қилингандан 
кундан бошлаб кучга киради.
Жиноят қонуни ўзининг амал қилиш кучини қуйидаги 
ҳолларда йўқотади: 
- 
ушбу қонун бекор қилинганда; 
- 
ушбу қонунга ўзгартириш киритилганда. 
1.4. Жиноят қонунининг орқага қайтиш кучи 
Жиноят қонунининг орқага қайтиш кучи деб - янги 
қабул қилинган қонун кучга киргунига қадар содир этилган 
жиноятлар учун татбиқ этилишига айтилади. 
ЖКнинг 13-моддасига кўра, жиноят қонуни қуйидаги 
ҳоллардагина орқага қайтиш кучига эга: 
- 
қилмишнинг жиноийлигини бекор қиладиган; 
- 
жазони енгиллаштирадиган; 
- 
шахснинг аҳволини бошқача тарзда яхшилайдиган. 
Қилмишнинг жиноийлигини бекор қиладиган қонун 
деганда – ижтимоий хавфли қилмиш содир этилган вақтда 
амалда бўлган жиноят қонуни билан жиноят деб топилган 
қилмишнинг жиноийлигини бекор қиладиган янги қабул 
қилинган қонунга айтилади.
Масалан, 2019 йил 5 ноябрдаги ЎРҚ-579-сонли “Чет эл 
фуқароларининг ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг 
Ўзбекистон республикасида вақтинча бўлиш қоидаларини 
бузганлиги 
учун 
жавобгарлиги 
либераллаштирилиши 
муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун 
ҳужжатларига ўзгартишлар киритиш тўғрисида” ги Қонуни 
билан ЖКдан 224-модда “Ўзбекистон Республикасида бўлиш 
қоидаларини бузиш” жинояти чиқариб ташланган ҳамда ушбу 
турдаги ҳаракатларнинг жиноий қилмиш эканлиги бекор 
қилинган.

---

17 
Ушбу ҳолатда агарда чет эл фуқароси ва фуқаролиги 
бўлмаган шахс 2019 ноябрь ойига қадар Ўзбекистон 
Республикасида 
бўлиш 
қоидаларини 
бузиши, 
яъни 
Ўзбекистонда яшаш ҳуқуқини берадиган ҳужжатларсиз ёки 
ҳақиқий бўлмаган ҳужжатлар билан яшаши, рўйхатдан ўтиш, 
прописка, кўчиш ёки турар жой танлаш юзасидан белгиланган 
тартибга риоя этмаслиги, бўлиш муддати тугагач чиқиб 
кетишдан 
бўйин 
товлаши, 
шунингдек 
Ўзбекистон 
Республикасининг ҳудуди орқали транзит тарзда ўтиш 
тартибига риоя қилмаганлиги сабабли жиноий жавобгарликка 
тортилиб суриштирув, тергов ёки суд процесси олиб 
борилаётган бўлса ёхуд ушбу жинояти учун жазо ўтаётган бўлса 
чет эл фуқаросига нисбатан олиб борилаётган барча 
суриштирув, тергов ва суд ишлари бекор қилиниши, шунингдек 
жазо ўтаётган бўлса дарҳол жазодан озод этилиши тушунилади. 
Демак янги қонун эски даврда содир этилган жиноятга 
нисбатан татбиқ этилишини англатади.