1-daraja - salbiy: talabalarning o‘quv jarayoniga salbiy munosabati bilan
tavsiflanadi; talabalarda individualistik motivlar, har qanday muammo uchun jazodan
qochish motivlari hukmronlik qiladi. U o‘rganishga qiziqmaydi va barcha
muvaffaqiyatsizliklarini tashqi omillar bilan bog‘laydi. Maqsadni shakllantirishda
doimo qiyinchiliklarga duch kelish ko‘pincha mo‘ljallangan maqsaddan chalg‘itadi
va undan chalg‘igach, unga qaytmaydi. Xatolar va qiyinchiliklar yuzaga kelgan
taqdirda, barcha harakatlar to‘xtatiladi. Shu bilan birga, talabalar ko‘pincha salbiy
his-tuyg‘ularni (o‘qituvchidan va o‘zidan norozilik, xafagarchilik, qo‘rquv, qochish)
ifodalaydi.
2-darajali - neytral: u o‘rganishga passiv munosabat bilan tavsiflanadi,
o‘rganishning tashqi natijasi uchun beqaror motivlarni kuzatish mumkin. Talaba o‘z
oldiga maqsad qo‘ya olmaydi, hal qilinmagan muammolardan qochadi, noaniqlik va
zerikish hissiyotlari ustunlik qiladi.
3-daraja - ijobiy amorf: situatsion, ajratilmagan va o‘rganishga ijobiy
munosabat bilan tavsiflanadi. Bunday munosabat oldindan belgilab qo‘yilganligi
uchun oldindan munosabat deyiladi. Keng kognitiv motiv sifatida ta’lim natijasiga
qiziqish, shuningdek, kerakli baholashga qiziqish mavjud. Motivatsiya beqaror,
ammo tarqoq javobgarlik mavjud. Talaba o‘qituvchi tomonidan qo‘yilgan maqsadni
boshqaradi, ularni tushunadi. Faoliyat natijasiga ko‘ra, materialning yangiligi va
g‘ayrioddiyligini boshdan kechirish hissiyotlari kuzatiladi. Vaziyatga bog‘liq bo‘lgan
ijobiy munosabat shakllandi.
4-daraja - ijobiy kognitiv: o‘rganishga ongli munosabat bilan tavsiflanadi.
Talabada turli xil bilimlarni o‘zlashtirishga qiziqish, maqsad va harakatlar
motivlarining ongli munosabati shakllangan. Talaba natija va ularning imkoniyatlari
o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushunadi. U muvaffaqqiyatga erishish ehtimolini baholaydi,
maqsadga erishish uchun zarur bo‘lgan energiya va vaqt harajatlarini baholaydi;
muvaffaqiyatsizlik va muvaffaqiyatning sababini, shuningdek, muammoni hal
qilishda harakat yetishmasligini tushuntiradi. O‘qituvchining bahosi shaxsiy mehnat
harajatlari nuqtai nazaridan tahlil qilinadi, topshiriqning qiyinligi hisobga olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |