Joba: Ma’mleketlik kadastri tu’sinigi ha’m onın’ mazmunı

4. Ma’mleketlik kadastrlarin jaratiw ha’m ju’ritiwde sirt el ma’mleketlerinin’ ta’jiriybeleri


Avstriya – 1985-jildan du’ziliwi boyinsha Jer kitabi ha’m kadastr bir esaplanadi ha’m oraylastirilip juritiledi. Jer kitabi Federal adliya ministrlig’i, kadastr bolsa, Federal Ekonomikalik ma’seleler ministrligi quraminda edi. Jer kitabi ha’m kadastr Federal Hu’kimetge bo’ysinadi. Ko’shpes mu’lk obyektlerin qa’liplestiriw (inventarizatsiya, bahalaw, kadastr suwretge aliw, yuridik hu’jjetlerdi jiynaw) jeke geodezistler ta’repinen alip bariladi.
U’lli Britaniya – Ko’shpes mu’lk kadastri – mu’lkiy huquq qorg’aw diziminin’ funksional birligi retinde aniq emes. 1862-jildan jer uchastkalarina bo’lgan huquqti dizimnen o’tkeriw – jer uchastkalarinin’ atlarinin’ Reestri a’melge kiritilgen. Ko’shpes mu’lk obyektlerin qa’liplestiriw (inventarizatsiya, bahalaw, kadastr suwretge aliw, yuridik hu’jjetlerdi jiynaw), o’lshew isleri boyinsha jeke byurolar ta’repinen alip bariladi, olar sonday-aq kadastr ju’ritiwdi a’melge asiradi.
Gollandiya – Jer kitabi ha’m kadastr funktsiyalari Uy-jay qurilisi, rejelestiriw ha’m ortaliqti qorg’aw ministrligi quramindag’I “Kadastr” xizmetleri ta’repinen alip bariladi.
Germaniya Federativ Respublikasi – germaniya dizimi du’ziliwi boyinsha Jer kitabi ha’m Jer kadastrina bo’linedi. Dizim tariyx dawaminda sonday qa’liplesken, Jer kitabin juritiw – jer uchastkasina bolg’an yuridik mag’liwmatlar Reestri retinde (mu’lkiy mu’nasebet, huquq ha’m basqa huquqiy jag’daylar) Federal adliya ministrligi (dizimnen o’tkiziw sudlari) ta’repinen a’melge asiriladi. Jer kadastri bolsa, mu’lkti huquqiy ta’repten (bunda: ati, o’lshemi, qurilis imaratlari, paydalaniw) juritedi ha’m Federal jer wa’kilinde esaplanadi. Ko’shpes mu’lkti qa’liplestiriw jeke geodezistler ta’repinen a’melge asiriladi.
Fransiya – Ko’shpes mu’lk Reestri – ko’shpes mu’lk ipotekasi ha’m girew kartotekalari bo’yinsha Finans ministrligi quramina kiriwshi Tiykarg’I huquqlar ha’m ipotekalar reestri xizmeti ta’repinen ju’ritiledi. Saqlaw waziypasi bolmag’an jer uchastkalari dizimnen o’tkerilmiydi. Jergilikli ha’kimiyat organlarinin’ kadastr xizmetleri o’lshewler tiykarindag’i , saliq saliw ushin tiykar bolip xizmet qilatug’in grafik kadastrdi ju’ritedi.
AQSH – Toli ko’lemde kadastr joq. Jerlerdi dizimnen o’tkeriw , o’lshew yamasa markirovkalaw ma’jburiyati joq. Mu’lkti basqa adamg’a o’tkeriw : jazba formada duzilgen aldi-satdi tuwrali ma’jburiyat sha’rtnamasi, keminde son’g’i 30jil ishinde usi mu’lkke bolg’an huquqti da’lillewde advokattin’ qatnasi, tiyisli jer uchastkasi boyinsha sug’urta kompaniyasi ta’repinen beriletug’in tariyxiy mag’liwmat ha’m mu’lkti basqa adamg’a o’tkeriw haqqindag’i Topar reestrina kiritiletug’in hu’jjet siyaqli bir neshe etaplarda a’melge asiriladi. Reestr jeke sug’urta kompaniyalari ta’repinen ju’ritiledi.
Shveysariya – kadastr dizimi eki organ: Federal adliya ministrligi quramindag’i Jer kitabi ha’m kantonlar quramindag’i kadastr tiykarinda pu’tkil ma’mleket aymag’inda birdey formag’a keltirilgen (unifikatsiyalang’an). Ko’shpes mu’lkti qa’liplestiriw jumislari jeke geodezistler ta’repinen alip bariladi.
Shvetsiya – Ko’shpes mu’lkti qa’liplestiriw ha’m og’an bolg’an huquqti ma’mleketlik diziminen o’tkeriw Shvetsiya Milliy Jer xizmetinin’ aymaqliq organlari ta’repinen a’melge asiriladi. Dizimnen o’tkeriw ta’rtibi toliq avtomatlastirilg’an, jer axbaratlari orayliq mag’liwmatlar banki a’mel qiladi. Usi tarawda Shvetsiya du’nyada jetekshi esaplanadi.
Armanistan - Ko’shpes mu’lkke bolg’an huquqti ma’mleketlik diziminen o’tkeriw (jer uchastkalari, bina ha’m inshaatlar) Ha’kimiyat qasindag’i Ko’shpes mu’lk kadastri ma’mleketlik ka’miteti ta’repinen a’melge asiriladi. Ka’mitetge ko’shpes mu’lkti qa’liplestiriw (kadastr suwretke aliw, inventarizatsiya ha’m bahalaw) waziypasi da ju’kletilgen.