K arim a q osim ova
O'zbekiston Respublikasining „Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi".//
Download 48 Kb. Pdf ko'rish
|
Ona-tili-oqitish-metodikasi
4
O'zbekiston Respublikasining „Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi".// Barkamol avlod — O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. — Toshkent: „Sharq", 1997.39-bet. O na tili o'q itish m etodikasi psixologiya va pedagogika m a’lum ot- lariga ham tayanadi. M etodikaning m asalalarini hal etishda pedagogik iim lar h a m yordam beradi. Shuning uch u n h am psixologiya va p e d a gogika fanlari ham m etodikaning m etodologik asosi hisoblanadi. Pedagogik psixologiya kishiga t a ’lim va tarbiya berishning psi xologik qonuniyatlarini o'rg an ishn i o ‘z predm eti deb biladi. U o'quvchilarda tafakkurning shakllanishini tadqiq qiladi, aqliy faoliyat usullari va ko'nikm alarini o'zlashtirish jarayonini boshqarish m asala larini o 'rg an ad i, o'qitish jarayonini amalga oshirishga, pedagog bilan o 'quvch ilar o'rtasidagi o 'z a ro m unosabatlarga va o 'q uv chilar jam o - asidagi m unosabatlarga ta ’sir qiluvchi psixologik om illarni, o 'q uv- chilardagi individual-psixologik farqlarni, aqliy rivojlanishdan orqada qoluvchi bolalar bilan olib boriladigan ta ’lim -tarbiya ishlarining o'ziga xos xususiyatlarini aniqlaydi. Bu bilan pedagogik psixologiya m etodika faniga o 'q u v m aterialini tanlashda, boshlang'ich sinflarda ona tilining m azm uni va hajm ini, o'q u v m aterialini aniqlashda ham da ularni sinflar bo'yicha taqsim lashni m uayyan izchillikda joylashtirishda yordam b e radi. O 'qitishning sam arali usul va shakllarini belgilashga, o'qu vch ilar analitik-sintetik faoliyatining to 'g 'ri o'sishiga ko'm aklashadi. M etodika psixologiya fani m a ’lum otlariga tayanib o'q itish d a o 'quvchilam ing yosh va individual xususiyatlarini hisobga olib yon- dashish im koniyatiga ega bo'ladi. O na tili o 'q itish m etodikasi psixolingvistika fani bilan ham uzviy bog'liqdir. Psixolingvistika m etodikaga nutq haqida — fikm i bayon qilish turlarini belgilovchi om illar, „nutqni qabul qilish signallari" ap- parati, individual m unosabatga va om m aviy aloqaga nutqiy ta ’sirning foydasi haqida m a’lum ot beradi. Bu m a’lum otlar m etodik m asalalarni hal qilish u chun, ayniqsa, bog'lanishli nutqni o'stirish m etodikasi uch un ju d a m uhim dir. B oshlang'ich sinflarda ona tili o 'qitish m etodikasi didaktika bilan, y a ’ni ta ’lim ning um um iy nazariyasi bilan ham bog'lanadi. M etodika didaktika belgilab bergan qonuniyatlar, qoida va tam oyillarga asosla- nadi. Didaktika tam oyillariga, ya’ni o'rganiladigan m aterialning il- miyligi va muvofiqligi, til va m aterialni o'rgatish va m ustahkam lashda ko'rgazm alilik, onglilik, bilim, ko'nikm a va m alakaning puxtaligi, doim iy takrorlash, o 'q u v chilar bilish faoliyatining faolligi, m ustaqil lik, o'qitishni hayot bilan, bolalam ing qiziqishlari bilan bog'lab olib borishga rioya qilish m aktabda o'qitiladigan barcha predm etlardan , shu jum ladan, o n a tilidan ham o'q ish jarayonini tashkil qilishda juda zarurdir. Ona tili m etodikasi um um iy pedagogika bilan ham o 'z a ro b o g ' lanadi. M aktab t a ’limidagi har bir o ‘quv predm eti, shu jum ladan ona tili ham , faqat bilim berish, k o 'n ik m a va m alaka hosil qilish bilangina cheklanm ay, bolaning ongini oshirishi va tarbiyalashi ham zarur. H aqiqatan ham , o n a tili o'qitish jarayonida bolalam ing dunyoqarashi shakllanadi, bilish qobiliyatlari o'sadi, ular aqliy, axloqiy, estetik tom ondan rivojlanadi, xarakterida m a ’lum ijobiy xususiyatlar yuzaga keladi, m ehnat qilishga o'rganadi va hokazo. Pedagogika fani bolalarni har tom onlam a rivojlantirish va ularni tarbiyalash m asalalarini ilmiy tom on d an ishlab beradi. O na tili o'qitish m etodikasi pedagogika fani yangiliklariga, uning yuqorida qayd etilgan m asalalarni ilmiy to m o n d an ishlab bergan m a ’lum otlariga tayanadi. Ona tili m etodikasini um um iy pedagogika bilan bog'lash ayniqsa boshlang'ich sinflarda m uhim dir. K ichik yoshdagi o'quvchilam ing jam oaviy va shaxsiy o 'quv faoliyatida zarur bo'lgan k o 'p odat va ko'nikm alari hali tarbiyalanm agan bo'ladi. Tashkilotcnilik, jam o a ishiga tez kirishish, e’tibor bilan eshitish, o'qish va yozish, faol va m ustaqil ishlash, barcha ishlarni puxta va saranjom bajarish kabi ko 'nik m a va odatlar o'qituvchi va m aktab tom onidan am alga oshiri- i|adigan um um pedagogik tadbirlar tizim ini tashkil etadi. Tarbiyaning hunga o'xshash nazariy va am aliy m asalalarini pedagogika ishlab radi. O 'qituvchi pedagogik talablarni amalga oshirsagina, ona tiliga 'eatishni ta ’lim -tarbiya jihatidan foyda keltiradigan qilib uyushtira di. O na tili o 'q itish m etodikasi o 'zb ek tilining m a ’lum qism ini nazariy ^gallashni nazarda tu tad i, shuning u c h u n ham fonetika Download 48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling