Karlibaeva R. H., Tashhodjaev M. M., Axunjonov U. M. Korporatsiyalar moliyаsi oliy ta'limning 340000 «Biznes va boshqaruv»
Dividendlarning irrelevantlilik nazariyasi
Download 1.05 Mb. Pdf ko'rish
|
portal.guldu.uz-KORPORATSIYALAR MOLIYАSI
|
7.3. Dividendlarning irrelevantlilik nazariyasi Dividendlarning irrelevantlilik nazariyasi (Dividend Irrelevance Theory) F.Modilyani va M.Miller tomonidan ishlab chiqilgan. 1961 yili chop etilgan maqolasida dividend miqdori kompaniyaning foydasini ishga solish imkoniyatidagi aniqlangan akstionerlarning yalpi boyligining o’zgarishiga ta’sir ko’rsatmaydi va foydaning dividendlarga to’langan va qayta moliyalashtirishga taqsimlangan nisbatidan qa’tiy nazar investitsion siyosatining to’g’ri-noto’g’rililiga bog’liq bo’ladi. Aniqrog’i, kompaniyaning qiymatini oshirishning omili sifatida muqobil dividend siyosatining mavjudligi mumkin emas. Modilyani va Millerning fikrlash logikasi quyidagicha. Agar kompaniya P foydasiga ega bo’lsa va uni IP loyihasiga investitsiya qilish imkoniyatiga ega bo’lsa quyidagi variantlarning birini tanlashi mumkin: a) foydani to’liq reinvestitsiya qilish; b) hamma foydani dividendlarga to’lash va qo’shimcha aktsiyalarni emissiya qilish hisobiga loyihalarni moliyalashtirish; v) foydaning bir qismini dividendlarga to’lash, qo’shimcha aktsiyalarni chiqarish hisobiga ketgan mablag’larning o’rnini to’ldirish va loyihani ikkita manba hisobiga 54 moliyalashtirish: taqsimlanmagan foyda va aktsiyalarni emissiya qilishdan tushgan daromadlar hisobiga. Modilyani va Miller o’zlarining nazariyasida dividendlarni qoldiq prinstipi bo’yicha hisoblashni tavsiya qildilar. Ushbu g’oya asoslanib ular yana kompaniyaning oldida turgan maqsadiga erishishni aniqlaydigan to’g’ri investitsion siyosatning ustuvorligini ko’rsatadi. Shuning uchun harakatlarning ketma - ketligi quyidagicha bo’ladi: 1) muqobil kapital qo’yilma byudjeti tuziladi va investitsiyaning talab qilingan summasiga moslashtiriladi; 2) foydani reinvestitsiyalash va manbalar tarkibining to’liq imkon darajasi hisobiga moliyalashtirish imkoniyati sharoitida investitsion portfelini moliyalashtirish sxemasi aniqlanadi; 3) dividendlar hamma foyda investitsiya maqsadida foydalanilmagan sharoitdagina to’lanadi. Shunday qilib, dividend siyosatining mukobilligi deganda – foydani samarali reinvestitsiyalash uchun hamma imkoniyatlar tahlil qilingandan so’ng va ushbu manba hisobiga ma’qul tushadigan hamma investitsion loyihalar moliyalashtirilgandan so’ng dividendlarni hisoblashni tushinish mumkin. Agar hamma foyda reninvestitsiyalash uchun foydalanish ma’qul bo’lsa dividendlar to’lanmaydi, agar kompaniyada maqul tushadigan investitsiya loyihalari mavjud bo’lmasa foyda to’lig’icha dividendlarni to’lashga yo’naltiriladi. Modilyani va Miller fikri bo’yicha, barcha ma’qul tushadigan loyihalarni foyda hisobiga moliyalashtirilgandan so’ngi oddiy aktsiyalarning diskontlashtirilgan bahosi plyus qoldiq prinstipi bo’yicha olingan dividendlarning summasi birgalikda foydani taqsimlashgacha bo’lgan aktsiyalarning bahosiga ekvivalent bo’ladi. Boshqacha qilib aytganda, to’langan dividendlarning summasi moliyalashtirishning qo’shimcha manbalarini jalb qilish uchun qilingan xarajatlarga teng bo’ladi. Bunda dividend siyosatining kompaniyaning bozor qiymatiga nisbatan irrelevantliligi kelib chiqadi. Download 1.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|