“Касбга йўналтиришнинг илмий-педагогик асослари” номли ў?ув ?ўлланма rtf

D. Касбий-педагогик билимдонлик қандай компоненти билан 
тавсифланади? 
A) Шахсга, инсонга йўналганлик; педагогик воқеоликни изчил идрок 
эташи; фан соҳасига йўналганлик; педагогик технологияларни эгаллаш. 

---

49 
B) Педагогик воқеоликни изчил идрок эташи; фан соҳасига йўналганлик; 
педагогик технологияларни эгаллаш. 
C) Шахсга, инсонга йўналганлик; фан соҳасига йўналганлик; педагогик 
технологияларни эгаллаш. 
D) Шахсга, инсонга йўналганлик; педагогик воқеоликни изчил идрок 
эташи; фан соҳасига йўналганлик. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

50 
 
§ 4. КАСБГА ЙЎНАЛТИРИШ ИШЛАРИНИНГ ТИПЛАРИ ҲАМДА 
ТАШКИЛИЙ ШАКЛЛАРИ 
 
Ҳозирги вақтда ҳар бир мактаб ва касб-ҳунар коллежларида 
ўқувчиларни касбга йўналтириш бўйича хоналар ва бурчаклар ташкил 
қилинган. Буларнинг ишида ўқитувчилар, шифокорлар, турли касбдаги 
мутахассислар, касб-ҳунар коллежлари, жамоа хўжаликлари, давлат 
корхоналари қатнашадилар. 
Туманлар ва шаҳарлардаги касбга йўналтирувчи кабинетлар 
корхоналарда, қурилишларда, жамоа хўжаликларида касб ҳақида маслаҳат 
берувчи пунктларнинг фаолияти методик раҳбарликни амалга оширади, 
маслаҳатлар беради ва маълумот сифатида аҳборот ишларини олиб боради. 
Умумий ўрта таълим мактаблари 9-синф битирувчилари академик лицей 
ва касб-ҳунар коллежларида ихтиёрий мажбурий таълимни давом 
эттиришади. Худди шу жараёнда касб-ҳунарга йўналтириш тизимининг 
аҳамияти ортади. Агар касб-ҳунарга йўналтириш ишлари самарали ташкил 
этилмаган бўлса, 9-синф битирувчиларининг академик лицей ва касб-ҳунар 
коллежларида соҳа йўналишларини танлашларида муаммоли вазиятлар 
вужудга келади. Улар қуйидагилардан иборат: 
- баъзи обрўли, замонавий касбларга танлов ниҳоятда катта бўлади, 
баъзи коллежларда ўқувчилар сони етарли бўлмаслиги мумкин; 
- иқтисод, ҳуқуқ билан боғлиқ соҳа йўналишидаги коллежларга 
ёшлар кўпроқ қизиқадилар, ноёб, фундаментал фанлар ўқитиладиган соҳа 
йўналишларида эса оз сонли ўқувчиларгина ўқишни хоҳлайдилар; 
- ўқувчиларнинг ўзлари ҳам, ота-оналари ҳам таълим олишни 
академик лицейда давом эттиришни истайдилар, аммо билим, индивидуал, 
психофизиологик хусусиятлар ҳисобга олинмайди ва ҳ.к. 
Юқорида қайд этилган муаммоли вазиятлар вужудга келмаслиги учун 
касб-ҳунарга йўналтириш ишларини яхши йўлга қўйиш зарур. Бундай 
ҳолатда турли касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик ташҳис 

---

51 
марказлари ходимлари, мактаб ўқитувчилари, психологлар, касб-ҳунар 
коллежлари раҳбарлари ва ўқитувчиларнинг касб-ҳунарга йўналтириш 
соҳаси бўйича фаолиятларини уйғунлаштириш ҳамда фаоллаштириш 
эҳтиёжи вужудга келади.