Kegl cc pechat indd

2. Nima sababdan avtomobil keskin tormozlanganda g‘ildirakla-
rining rezinasidan kuygan hid keladi?
103
3. Og‘zi berk idish issiq suvga tushirildi. Idish ichidagi havo molekulalarining potensial va kinetik energiya lari o⁽zgaradimi?
4.Siz o⁽qigan qaysi kitobda yoki ко‘rgan kinoda odamlar sun’iy ravishda olov hosil qilishgan? Qanday usul bilan olinganligini gapirib bering.
JISMLARNING ISSIQLIKDAN KENGAYISHI
10-mavzuda Siz qizdirilgan metall shaming kengayib, halqadan o^£ta olmaganligi bilan tanishgansiz. Suyuqliklarda bu hodisani o‘rganish uchun shunday tajriba o‘tkazaylik (70-rasm). Uchta probirka olib ulardan biriga suv, ikkinchisiga yog^£, uchinchisiga sut quyaylik. Probirkalar og^£ziga o^£rtasida naychasi bor tiqin o^£rnataylik. Probirkalarni suvli idishga 70-rasmda ko^£rsatilganidek qo^£yib, tagidan isitaylik. Suv isigan sari asta-sekin naychalardan suyuqliklar yuqoriga ko^£tarila boshlaydi. Demak, suyuqliklar ham isitilganda kengayar ekan. Bunda suyuqliklarning naychadan ko^£tarilish balandligi turlicha bo^£lganligidan, ularning kengayishi ham turlicha bo^£ladi. Gazlarning issiqlikdan kengayishini o^£rganish uchun bir kolbani olib, uning ham og^£ziga naychasi bor tiqin o^£rnataylik (71-rasm). Naycha uchini suvga tiqib, kolbani ushlagan holda ozroq siypalab turamiz. Shunda naycha uchidan suvga havo pufakchalari chiqa boshlaganini ko^£ramiz. Bunga sabab kolba qo^£l harorati tufayli ichidagi havosi bilan birga isiydi. Isigan gaz kengayib pufakcha shaklida chiqib ketadi. Kolba bo^£g^£zini shtativga o^£rnatib shu holda qoldirilsa, birozdan so^£ng naychadan suv yuqoriga ko^£tarilganligini ko^£rish mumkin. Sababi soviganda kolbadagi havo siqiladi.
70-rasm. 71-rasm. 72-rasm.