«kichik biznes va xususiy tadbirkorlik» fanidan leksiyalar kursi
Boshqaruv qarorlariga qo‘yiladigan talablar
Download 4.8 Kb. Pdf ko'rish
|
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6. Qabul qilingan qarorni bajarish tartibi
- 7. Boshqaruvni tashkil etish va samaradorlik
|
5. Boshqaruv qarorlariga qo‘yiladigan talablar
Bozor iqtisodig‘tiga o‘tish qabul qilinag‘tgan boshqaruv qarorlarini ta’qiqlamaydi, aksincha uning sifatli bo‘lishini talab qiladi. Uning samarali bo‘lishi bir nechta omillarga bog‘liq. 1) rahbarning shaxsiy sifati; 2) qaror qabul qilishda axborot ta’minoti; 3) tashkiliy ko‘rinishdagi omillar (qaror qabul qilishda mutaxassislarni jalb etish, qaror qabul qilish tizimi va shakllari, qarorlarni ijrochiga etkazish, nazorat tizimi); 4) texnik omillar; 5) qaror qabul qilish va amalga oshirishdagi vaqtinchalik omillar. Ana shulardan kelib chiqib boshqaruv qarorlariga quyidagi talablar qo‘yiladi. 1. Qabul qilingan qarorda demokratiya va oshkoralik; 2. Qarorning ilmiy asoslari; 3. Farmoyishning qonuniy birligi; 4. Qarordagi aniq yo‘nalish; 5. Vaqt bo‘yicha aniqlik va qisqalik; 6. Qabul qilingan qaror tezkorligi; 7. Aniq kelishilganlik va va qarama-qarshiliklar yo‘qligi; 8. Bozor iqtisodig‘tining shakllanishi qabul qilingan qarorlarga o‘z talablarini qo‘yadi. 6. Qabul qilingan qarorni bajarish tartibi Qabul qilingan qarorni rasmiylashtirish, buyruq, farmoyish g‘ki reja tuzish bilan boshlanadi. Qaror nafaqat kim, qachon, qanday muddatda nima qiladi kabi savollarga javob, balki ayni bir alohida ishlar qaysi muddatda, qanday usullar bilan bajariladi, qarorni bajarish uchun nazoratning qanday shakllaridan foydalaniladi kabi vazifalarni o‘z ichiga oladi. Murakkab qarorlar qabul qilingan hollarda qabul qilingan qarorni bajarish rejasini tuzish maqsadga muvofiq. Mazkur rejada butun ish hajmini vaqt va ob’ekt bo‘yicha taqsimoti, ijrochilar malakasi, tashkilotchilik qobiliyati ko‘zda tutiladi. 7. Boshqaruvni tashkil etish va samaradorlik Unumdorlikni oshirishda boshqaruvni to‘g‘ri tashkil etish muhim ahamiyatga ega. Tashkil etish jarag‘ni rahbariyat mehnat resurslari, materiallar, texnologiya, axborot va kishilarni qo‘yilgan maqsadga erishish uchun birlashtiruvchi vositadir. Boshqaruvni samarali tashkil etish natijasida (ya’ni, tashkiliy jarag‘nlar sozlanganligi) resurslardan maqbul foydalanish, ijrochilar majburiyatini taqsimlashda tushunmovchilik natijasida mehnat unumdorligi pasayishini kamaytirish, bo‘linmalar o‘zaro ta’siri buzilishiga chek qo‘yishni ta’minlaydi. To‘g‘ri yo‘lga qo‘yilgan tashkiliy jarag‘nlar mehnat unumdorligi ortishiga imkon beradi. Unumdorlik boshqaruvining boshqaruv texnologiyasi, boshqaruv ishini loyihalashtirish va boshqaruv tashkiliy tizimi kabi unsurlari bilan uzviy bog‘liqdir. Boshqaruvning samarali texnologiyasi mehnat unumdorligiga eng ko‘p ta’sir ko‘rsatuvchi omildir. Hozirgi paytda avtomatlashgan zavodlar, robot texnikasi, loyihalashtirishning avtomatlashgan tizimini qo‘llovchi amerikalik va YAponiya ishlab chikaruvchilari bozorning katta qismini egallab olmoqdalar, chunki yuqori sifatli mahsulotni raqobatdoshlariga nisbatan arzon narxda sotadilar. Boshqaruvning tashkiliy tarkibi rahbariyat va barcha darajada unga bo‘ysunuvchi hamda korxonaning asosiy tarkibiy bo‘linmalari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatni belgilaydi. Tarkib unumdorlikga ma’muriy-boshqaruv soniga bo‘lgan nisbati orqali bevosita ta’sir etadi. Agar korxona o‘z faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatmay boshqaruvchilar sonini qisqartirsa, unumdorlik yuqori bo‘ladi. Tashkilot tarkibi uncha yaqqol namog‘n bo‘lmaydigan yo‘l bilan ham unumdorlikka ta’sir qiladi. Masalan, mutaxassis va olimlar yuqoridan qat’iy berilgan buyruqqa salbiy munosabatda bo‘ladilar. Bunda ular o‘z mehnati natijasidan qoniqmaydilar va ular mehnati uncha unumli bo‘lmaydi. Ijodiy g‘ndashuvni talab etuvchi tarkibga ega tashkilotlar raqobat kurashida kengroq imkoniyatlarga ega bo‘ladilar. Jahon bozoriga o‘z vaqtida masalan, zamonaviy kompyuter bilan ish olib borish bu daromadlarni keskin ko‘paytirish va unumdorlikni oshirish demakdir. Kichik korxona ba’zan yirik korxonaga nisbatan samaraliroq bo‘ladi. Korxona samarali ishlashi uchun biror vazifani bajarish biror aniq kishi g‘ki bo‘linmaga topshirilishi va unga mos vakolatlar berilishi lozimligi tajribadan ma’lum. Unumdorlikni javob beruvchi biror shaxs g‘ki guruhga berilgan vakolat doirasiga mablag‘larni sarf qilish huquqi ham kirishi kerak. Download 4.8 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|