Kimyoviy texnologiya” fakultеti “neftkimyo sanoati tеxnologiyasi” kafеdrasi Himoyaga ruxsat etildi
I.2. Suyuqliklarni haydash va aralashmalarni ajratish usullari
Download 211.46 Kb.
|
Kimyoviy texnologiya-fayllar.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1.1–jadval.
I.2. Suyuqliklarni haydash va aralashmalarni ajratish usullari
Neft va gaz mahsulotlarini tahlinini engillashtirish maqsadida har xil usullar qo’llaniladi. Ulardan kimyoviy tarkibi va molekulyar massasi bo’yicha ajratishdir. Neftni ajratish va uning tarkibidan turli uglevodorod guruhlari va geteroatomli komponentlarni ajratish uchun kimyoviy va fizikaviy usullardan qo’lllaniladi. Bu usullar quyidagi-lardir. 1. Neftni haydash usullari. 2. Rektifikastiya usullari. 3. Ekstrakstiya usullari. 4. Absorbstiya. 5. Adsorbstiya usuli ularning turlari. 6. Kristallizastiya usuli. Kimyoviy usullar bir xil reakstiya qobiliyatiga ega bo’lgan komponent ajralishi fizikaviy usullarga quyidagilar kiradi. 1.1–jadval. Fizikaviy usullar bilan neftni komponentlarga ajratish Faza holati Oddiy usullar Murakkab usullar Gaz–gaz Membrana orqali diffuziya Gaz tashuvchilar diffuziya-si Gaz–suyuqlik Haydash va rektifikastiya Suv bug’i bilan haydash absorbstiya, azeotrop rekti- fikastiya, ekstroaktiv Gaz–qattiq faza Vozgonka Adsorbstiya Suyuqlik suyuqlik Membrana orqali diffuziya Ekstrakstiya Suyuqlik–qattiq faza Kristallash Adsorbstiya, ekstrakstiya kristallash, adduktivlik kristallash Keyingi vaqtlarda neft va gaz mahsulotlarini komponentlarga ajratish va ularni tozalashda kristallash, sublimatlash, ekstrakstiya va haydash usullardan foydalaniladi. Shuningdek neftning kimyoviy tarkibini tekshirish, uning murakkab tuzilishiga ega ekanligi, hamda har xil haroratlarda ularning har bir komponentining alohida qaynash harorati mavjud ekanligi ma’lum bo’lib qoldi. Neft komponetlarini, qismlarga bo’lish, hamda uni ajratib olishning bir qancha fizikaviy va kimyoviy usullari mavjud. Molekulyar massasi bo’yicha neft komponentlarini ajratib olish uchun asosan haydash usulidan foydalaniladi. Haydashning eng muhim turlari quyidagilardir. 1. Oddiy bosim ostida haydash 2. Kichik bosim ostida haydash ya’ni vakuumda haydash. 3. Suv bug’i bilan haydash. 4. Murakkab haydash (rektifikastiyali haydash). Moddalarni qaynash harorati orasidagi farqi katta bo’lsa, ularni oddiy haydash usuli bilan ajratib olinadi. Avval past haroratda qaynaydigan modda ajratib, keyin yuqori haroratda qaynaydigan modda haydashda yoki qattiq modda ajralib kristallanib qoladi. Moddalarning qaynash haroratidagi farq unchalik katta bo’lmaganda, avval past haroratda qaynaydigan I modda haydaladi. Bu birinchi fraksiya deyiladi va uni alohida ajratib olinadi. Harorat ko’tarila boshlag’ich yiggich kolbani almashtiramiz, bunda harorat asta ko’tarilib, yuqori haroratda qaynaydigan (II modda) ham qo’shilib haydala boshlaydi bu II fraksiya deyiladi. Huddi shunday uchinchi marta harorat ko’tarilishi bilan yig’gich kolba almashtiriladi va toza ikkinchi modda ajraladi bu III fraksiyadir. Demak bunda avval I modda haydaladi, ya’ni aralashma uchta fraksiyaga bo’linadi. Bu fraksiyalab haydash deyiladi. Bosimni ikki marta kamaytirish moddalarning qaynash haroratini 14–20 0 S ga, bosimni 10–20 mm. simob ustuniga kamaytirish esa moddaning qaynash haroratini atmosfera bosimidagiga qaraganda 80–120 0 S ga kamaytirishga olib keladi. Masalan: modda normal atmosfera bosimida 220 0 S da qaynasa, 380 mm simob ustinida 200–205 0
0 S da 190 mm simob ustunida 185– 190 0
da, 10–20 mm.simob ustunida esa 100– 120 0
Download 211.46 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling