Kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyalari

Adabiyotlar tahlili
Insoniyatni oziq-ovqat mahsulotlari bilan yetarli ravishda tamillash asosiy vazifa bo’lib qolmoqda. Tarixiy taraqqiyot davomida qishloq xo’jalik ekinlari hosildorligi oshirish, sifatini muntazam yaxshilash uchun tajribador dehqonlar, ilm-fan bilan shug’ullanuvchi olimlar qishloq xo’jaligiga yangi texnologiyalarni qo’llash va ularni takomillashtirish sohasida tinimsiz izlanishlar olib bordilar. Dexqonchilik tarixida ibtidoiy, ekstinsiv va intinsiv texnologiyalar qo’llab kelindi. Texnika, ximya, agrotexnikalarni takomillashtirib, zamonaviy texnologiyani qo’llab kelmoqdalar. Dunyoda har yili zararkunandalar 203.7 million tonna donni, 228.4 million tonna qand lavlagini, 23.8 million tonna kartoshkani, 23.4 million tonna sabzavotni, 11.3 million tonna mevani nobud qilib, 75 milliard dollarga yaqin zarar ko’ryapdi.
Shu o’inda asosan Tursunxo’jayevning ‘’Un va yorma ishlab chiqarish texnologiyasi’’adabiyoti asosiy ma’lumot bazasi bo’lib hisoblandi.
Batalova T.S, Beglyarov T.A, Bondarenko N. V, Semirnova A.Ch, Alimuhammedov S. N, Xo’jayev Sh. T, va boshqalarning ma’lumotlariga qaraganda o’simliklarni himoya qilish vositalarini o’z vaqtida qo’llash tufayli ko’plab mahsulotlar saqlangan holda, ularni sifati yaxshilanyapti.
Shuning uchun hamdonli ekinlar unmdorligini oshirish, ularni o’sish va rivojlanishi boshqarish hozirgi kunda aktual vazifalaridan biridir. Men ushbu malumotlarni Tursunxo’jayev P.M G’afurova D.A kabi taniqli fan arboblarining adabiyotlaridan keng qo’llanilib yoritildi, hamda barcha ma’lumotlar kiritildi
Ishning maqsadi -Iqtisodiyotini yuksaltirish, bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida Sifatli un va un mahsulotlarin ishlab chiqarishni oshirish, har tomonlama talabga javob beradigan un ishlab chiqarish, ularni o’z vaqrida savdoga yetkazib berish, xalqimizni navli un bilan taminlash dolzarb masala bo’lib hisoblanadi.
Bitiruv malakaviy ishining dolzarbligi: Malakaviy bitiruv ishi sifatli navli un ishlab chiqarish, aholiga har tomonlama hamyonbop un ishlab chiqarish va shu tariqa aholini turmush darajasini oshirish ko’zda tutilgan Buning uchun qishloq ho’jaligidagi amalga oshirilayotgan ishlar muhim o’rin tutadi. Hususan Bitiruv malakaviy ishimning dolzarbligi shundaki navli un ishlab chiqarishda zamonaviy texnologiyalardan foydalangan xolda energiya tejamkorligini oshirish, hamda qo’shimcha ishchi o’rin yaratish va sifatli un ishlab chiqarishga qaratilgan. Agarda ushbu mavzuga oid ishlab chiqarish liniyalari qaralayotgan bo’lsa, u holda ish yanada murakkablashadi, chunki bunda vaqtning chegaralanganligini ham inobatga olish kerak bo`ladi.Ushbu bitiruv malakaviy ishimda hisob masalalarni bir nechta bo`limlarga bo`lib, har bir bo`limda mavzu yuzasidan yetarlicha ma`lumotlar berilgan va misollar asosida tahlil qilingan, shuningdek ushbu bitiruv malakaviy ishimdan qo`llanma sifatida foydalanish mumkin.
Keyingi paytlarda respublikamiz hukumati tomonidan Ishlab chiqarish korxonalariga e`tibor qaratilmoqda. Un fabrikalarida ishlab chiqarish jarayoni to'liq mexanizatsiyalashgan. Donli fraktsiyani qayta ishlashga tayyorlashning dastlabki bosqichi tozalash va konditsionerlashdir. begona o'tlar aralashmasidan ular ajratish, uchlik va duaspiratsiya vositalarida bajariladi; mineral aralashmalarni yo'q qilish - tosh ajratgichlarda; don maxsus yuvinish moslamalarida yuviladi va siloslarda namlanadi. Agar kerak bo'lsa, don massasi qo'shimcha ravishda ushbu muolajalarning bir qatorini o'tkazadi.<sup>9</sup>
G'alla massasini begona o'tlar va yog 'aralashmalaridan tozalashning maksimal darajasiga havo elaklarini ajratish moslamalari (barcha fraktsiyalarning ko'p miqdordagi aralashmalarini olib tashlash), tosh seperatorlar (toshga o'xshash fraktsiyalardan tozalangan), trierlar (asosiy donalarni balast ekinlari donalaridan ajratib oling), magnit ajratgichlar yordamida erishish mumkin. (metall aralashmalarini tozalash) va boshqalar.
Un ishlab chiqarish texnologiyasining navbatdagi bosqichi - don qobig'ining sirtini ifloslanishdan tozalash. Ushbu operatsiya, korxonaning texnik jihozlariga qarab, quruq yoki nam holda amalga oshiriladi. Ulardan birinchisi qirg'ichdan foydalanishni o'z ichiga oladi, uning asosiy ishchi qismi po'lat yoki abraziv silindrda joylashgan uruvchi baraban. Ta'sir, ishqalanish va bir-biri bilan o'zaro ta'sirlashish natijasida donalar har xil ifloslantiruvchi moddalardan, qobiq qobig'idan, yopishtirilgan tuproqdan tozalanadi. Yovvoyi o'tlarning changli fraktsiyalarini olib tashlash uchun qirg'ich agregatlari aspiratorlar bilan jihozlangan.
Donni tozalashning ho'l usuli, avvalgisidan farqli o'laroq, yuqori samaradorlik bilan ajralib turadi. 2 m<sup>3</sup>/t suv sarfi bilan yuvinish moslamalarini ishlatishni nazarda tutadi. Uni qo'llashning murakkabligi kanalizatsiyaga tushmasdan oldin kanalizatsiyani majburiy tozalash zarurligiga bog'liq. Shuning uchun, unga alternativa sifatida donning nam po'sti tanlangan bo'lib, unda chiqindi suvlar hajmi sezilarli darajada kamayadi va sifat ko’rsatkichlari hech qanday darajada kam emas.
Unda men bitiruv malakaviy ishi mavzuning xuddi shu jihatlarini yoritishga qaratilganman. Bu bilab eng dolzarb muammolar keltirilgan. Unda hisob kitob masalalarim tomonidan turli sinflarga ajratilib, ularning yechish usullari berilgan. Bunda bilim darajamni oshirish qo’shimcha ko’nikmalar olish bilan yuksaldim va turli xil ishlab chiqarish korxonalarda faol ishtirok etdim. Hozirgi kunda jahon miqyosidagi ilmiy salohiyati yuqori yoshlar qatoridan joy egallashlariga ko’maklashish eng asosiy va dolzarb masalalardandir.<sup>10</sup> Ularning moddiy texnik bazasini kuchaytirish, hodimlarning ilmiy va uslubiy salohiyati yuksaltirish orqali yuqori malakali, xalqaro standartlar talablariga javob bera oladigan kadrlar tayyorlash talabalarga yangi pedagogik va ta`lim texnologiyalaridan foydalanib zamonaviy bilim berish, shu maqsadda o’qituvchilarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash ularni eng so’nggi zamonaviy bilimlar bilan qurollantirish masalasi dolzarb bo’lib turibdi.
Respublikamiz mustaqillikka erishgandan keyin bizning o’zbek yigit-qizlari jahon arenalarida sport va ilm-fanning turli sohalarida yutuqlarga erishib yurtimiz sharafini himoya qilishmoqda. Ularga o’z sohasini mukammal biladigan mutaxassislar bo’lib yetishishi uchun jahon standartlari darajasida bilim berish, fanlarni chuqur o’rgatish, fanning ishlab chiqarish bilan aloqasini mustahkamlash bugungi kunning muhim vazifasidir.