Kin A’zam Pakananing oshiq ko‘ngli (qissa)

Er
kin A’zam

Pakananing oshiq ko‘ngli (qissa) 
kalonning amri (tarjima orqali, albatta) bilan bemor, ya’ni Pakana shu yerning 
o‘zida, yo‘lakda qip-yalang‘och bo‘lib yechinadi. 
Ibn Sinoning shogirdi bemorni nimqorong‘i bir xonaga boshlab kiradi. 
Pakana xona to‘ridagi antiqa moslamali baland yaltiroq karavotga zo‘rg‘a 
tirmashib chiqadi-
da, chalqanchasiga cho‘zilib yotadi. Nuqul dohiylarni davolagan 
(Chingizxonu Napoleondan bo‘lak — afsuski, bular oldin o‘tgan-da, yo‘qsa, 
ularni-
da davolagan bo‘lardi!) zot uning oyoqlarini juftlab qayish bilan chandib 
tortadiyu karavot adog‘idagi nimagadir mahkam qistirib qo‘yadi. So‘ng xuddi 
o‘shanday chayir, baquvvat kamarni kuraklari osha qo‘ltig‘i ostidan o‘tkazib, bosh 
tomonidagi allanimaga o‘rnashtiradi. Ana shundan keyin boshlanadi hamma 
savdoi qiyomat! 
Hitlerni davolamoqqa sobiq da’vogar oyog‘i ostiga takkursi qo‘yib oladi-da, bosh 
tarafda turib, quduqdan suv tortgich uskunaga desakmikan yo 
go‘shtmaydalagichning dastagiga desakmikan, xullas, shunga o‘xshash bir 
hallojisimon pishangning chambaragini sekin-asta aylantira boshlaydi. Har 
aylantirganda bilgan birdan bir o‘zbekchasini takrorlaydi: «Yakshi, yok?» — 
«Og‘riyaptimi, yo‘qmi?» deganlari bu kishimning. 
Avvaliga qomatingiz tortiladi, cho‘ziladi, taranglashadi, so‘ng nimadir qisir-qisir 
qiladi 
— suyaklar, bo‘g‘inlar, qovurg‘a, bel chanog‘i, tizzaning ko‘zi, to‘piq; ana 
keyin ko‘zingizda chaqmoq chaqnay boshlaydi, nihoyat, enangizni ko‘rasiz — 
sizni shunday nochor qilib tuqqan enangizni, sizni shunday it azobiga giriftor 
etgan enangizni! Eng oxirida 
— pakana emas, jimit — lilliput bo‘lib o‘lib ketmoqqa 
ham roziman deysizu baqirib yuborasiz: 
— Yok, yok, yok!.. 
— Yakshi, yakshi, — deb qo‘yadi jallod hafsalasizlik bilan. Keyin qayoqdandir 
qo‘lida sham paydo bo‘lib qoladi. Ana shu sham yorug‘ida tilining tagidan uzun-
uzun ignalar olib, duch kelgan joyingizga, yo‘q, aynan jon tomirlaringizga ura 
ketadi: yakshi 
— yok, yakshi — yok… Sanchgani-ku mayli, ermakkami burab-
burab qo‘yganiga o‘lasiz. 
Axiyri, hammayog‘ingizni ignaband qilib tashlagach, qimirlamoq u yoqda tursin, 
hatto damingizni chiqarolmaysiz. Bamisoli Iso payg‘ambar, chormixlab 
tashlangansiz. Ul zoti sharif-ku bu azob-
qiynoqlarga e’tiqod yo‘lida mahkum 
etilgan ekan, siz-
chi? Sharmandalik, sharmandalik! Vujudingiz bo‘ylab 
zirqiratuvchi 
to‘k yugurayotir — zir-zir, zir-zir. 
Shundan keyin Yakshi Yok muolajaning so‘nggi, nisbatan yengilroq bosqichiga 
o‘tadi. Kamzuli cho‘ntagidan dumaloqlangan-dumaloqlangan allanimalarni olib 
ignalar ustiga o‘rnashtirib chiqadi-da, qo‘lidagi shamga tutashtiradi. Bosh-oyoq 
gavdangiz bo‘ylab uchqun chaqnab, chirsillab tutun ko‘tarila boshlaydi. 
Shu ishlarni chiroqni yoqib yoki qo‘lidagi shamni bir chekkaga qo‘yibgina qilsa 
bo‘lmasmikan, degan o‘y tinchlik bermaydi jafokashga. Jafokor esa beparvo, 
bilganidan qolmaydi. Axir, u 
— Kim Ir Senning xolavachchasi, kimsan — Chan 
Kayshi, Mao Szedun, Stalinlarni davolagan zot! Qolaversa, Ibn Sinoning muxlisi, 
Roziyning bo‘lajak shogirdi! 

---