Kirish: erkinlik vasvasasi

Masih madaniyatdan ustundir. U madaniyat konvertori. Bundan kelib chiqadiki, masihiylar imonsizlar bilan birgalikda dunyodagi umumiy xayrli ishlarni bajarish, sog'lom madaniyatni shakllantirish, ba'zi nasroniy belgilarini yo'qotmasdan, shu bilan birga nasroniylik e'tiqodi va hayotining qat'iy tamoyillarini saqlab qolish uchun oqilona hamkorlik qilishlari va imonsizlar bilan birlashishlari mumkin. Shu bilan birga, taniqli ilohiyotshunosning so'zlariga ko'ra, nasroniylar xristian o'ng qo'li dunyoviy chap [Masih va madaniyat] nima qilayotganini bilmasligi kerak. Richard Nibur va Reynxold Niburning tanlangan asarlari. M.: yurig, 1996, 145-sahifa].
Eng umumiy ta'rifga ko'ra, madaniyat — bu, qoida tariqasida, "moddiy madaniyatning o'tmishdagi yaratilishidan meros bo'lib o'tgan til, urf-odatlar, g'oyalar, e'tiqodlar, odatlar, ijtimoiy tashkilot, texnologik jarayonlar, baholash tizimlari" ni o'z ichiga olgan juda keng va jamoaviy tushuncha. Richard Nibur va Reyn-xold Niburning tanlangan asarlari. M.: yurig, 1996, 35-sahifa]. Boshqacha qilib aytganda, madaniyat "ikkilamchi, sun'iy muhit" [Masih va madaniyat. Richard Nibur va Reyn-xold Niburning tanlangan asarlari. - M.: yurig, 1996, 35-bet]; bu, aslida, insonning ijodiy ongi va qo'llarining ishi.
"Madaniyat dunyosi-bu inson tomonidan yaratilgan dunyo yoki inson yaratmoqchi bo'lgan dunyo" [Masih va madaniyat. Richard Nibur va Reyn-xold Niburning tanlangan asarlari. M.: yurig, 1996, 37-sahifa].
Va qaysidir ma'noda, madaniyat (yoki submadaniyat) ma'lum bir guruhga xos bo'lgan turmush tarzidan boshqa narsa emas. Bu ma'lum bir hayotiy vaziyatda guruhning har qanday a'zosidan kutilishi mumkin bo'lgan "normalxx" reaktsiyalar tizimi.
"Madaniyat-bu muqarrar haqiqat...bu, shuningdek, insonning o'zi kabi haqiqiydir va uning fikrlari, his-tuyg'ulari va munosabatlari kabi kengdir. Bu uning hayoti va uning hayotini bardoshli qiladigan va uni hozirgi mavjudotga aylantiradigan institutlarning keng qamrovli va hamma joyda kirib boradigan biologik bo'lmagan atmosferasidir " [Hazrat Inayyat Xon. Ovozning tasavvufi. (To'plam). - M.: sfera, 243-bet]
Sotsiologlarning ta'kidlashicha, madaniyat xulq-atvorning umumiy usulini, o'zini namoyon qilishni, qadriyatlar tizimi va ierarxiyasini, shu jumladan u yoki bu axloqni, u yoki bu urf-odat va axloqni, u yoki bu ma'naviy tabiatni o'z ichiga oladi. Madaniyatning ushbu ta'rifida "cherkov-madaniyat"muammosini hal qilishning asosiy kaliti mavjud. Axir, nomukammal odam yaratadigan hamma narsa ham nomukammal va ma'lum bir, birinchi navbatda, ichki va, albatta, tashqi jarayon natijasida shakllanadi. Shuning uchun:
"Madaniyatda yerdagi barcha narsalarning mo'rtligi va mo'rtligi va yerdagi barcha yutuqlar mavjud;... abadiyat oldida, abadiy taqdir oldida, er yuzidagi madaniyatning barcha yutuqlari, hatto eng qudratli va gullab — yashnagan shaklda ham, halokatli kasallikni o'z ichiga oladi" [Nikolay Berdyaev. Hikoyaning ma'nosi. M.: fikr, 1990, 94-sahifa].
Ma'lumki, har qanday inson hayotida процесс социализации, insonni guruhga bosqichma — bosqich kiritishga qaratilgan ijtimoiylashuv jarayoni процесс культуризации ham, ma'lum bir madaniyatga xos bo'lgan mentalitetni (fikrlash va xulq-atvor) shakllantirishga qaratilgan bodibilding jarayoni ham kuzatiladi.
Aytishimiz mumkinki, bu erta bolalikdan odamga ko'rinmas muhrni qo'yadigan madaniyat. Boshqacha qilib aytganda, madaniyat antropotsentrizm bilan ajralib turadi — barcha hujayralar, insoniyat jamiyati hayotining barcha sohalari. Madaniyat, shuningdek, umumiy xarakterga ega bo'lib, u nafaqat taklif qiladi, balki belgilaydi yoki hatto odamga (ko'pincha bilinçaltı darajasida) moddiy va ma'naviy qadriyatlarni, xulq — atvorni, fikrlash stereotiplarini yuklaydi. Buning uchun madaniyat etarli mablag ' va texnologiyalarga ega...
Bunday suratga olish natijasida odam muayyan xatti-harakatlar modellariga (stereotiplar, munosabat) muvofiq harakat qiladi.
"Har bir madaniyat har doim odamlarning atrof-muhitdagi xatti-harakatlari o'rtasida ma'lum bir muvozanatni saqlaydi. Eng keng tarqalgan iboralarda ushbu nazariyani quyidagicha shakllantirish mumkin: individual shaxslarning fikrlash va idrok etish shakllari ular yashaydigan madaniyat, ular gapiradigan til va ular foydalanadigan ommaviy axborot vositalarining ta'siri ostida. Har bir madaniyat o'z tashuvchilariga ko'zoynaklar beradi, ular orqali ular atrofidagi hamma narsaga qarashadi" [Hazrat Inayyat Xon. Ovozning tasavvufi. (To'plam). M.: sfera, 251-sahifa].
Shu bilan birga, ushbu jamiyatda qabul qilingan axloqqa zid bo'lgan modellar mavjudligi sir emas. Masalan, o'g'irlik va slastofiya turli madaniyatlarda turlicha baholanadi. Boshqacha qilib aytganda, har qanday madaniyat o'zining cheklangan va nisbiy axloqini rivojlantiradi, uning maqsadi ma'lum bir jamiyat uchun zararli deb hisoblangan xatti-harakatlarni cheklashdir. Bu Muqaddas kitobda bayon etilgan qodir tangrining ob'ektiv va mutlaq amrlari talablaridan ko'p qirrali er yuzidagi axloqiy "me'yorlar" o'rtasidagi asosiy farqdir.