Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

2. Qurilish qorishmalari uchun materiallar  
Bog‘lovchi moddalar. Qurilish qorishmalari olishda portlandsementdan 
tashqari shlakli portlandsement, putssolanli portlandsement, past markadagi 
(M200) sement va xususiy hollarda kirishmaydigan, kengayuvchi sementlar 
ishlatilishi mumkin.

---

YUqori markadagi sementlarni qurilish qorishmalari (ayniqsa, past 
markadagi qorishma) olishda ishlatish qorishmaning suv ushlashlik, qatlamlanish 
kabi xususiyatlarini yomonlashtiradi.
Qorishmaning texnologik xossalarini yaxshilash va portlandsement kabi 
bog‘lovchilarni tejash maqsadida ikki va uch komponentli murakkab tarkibli 
qorishmalar keng ko‘lamda ishlatiladi.
Havoyi va gidravlik ohak qurilish qorishmalari olishda ohak xamiri yoki 
ohak suti ko‘rinishida qo‘llaniladi.
Qurilish gipsi alohida ravishda binolarning ichki va tashqi bezagi
uchun qorishmalar va murakkab qorishmalar tayyorlashda qo‘shimcha 
sifatida ishlatiladi.
Mayda to‘ldirgich. Og‘ir qurilish qorishmalari uchun mayda to‘ldirgich 
sifatida kvars qumlari, dala shpati qumlari kabi tabiiy qumlar, zich tog‘ jinslarini 
maydalab tayyorlangan sun’iy qumlar ishlatiladi. Engil qorishmalar uchun 
keramzit, agloporit, perlit, vermikulit, shungizit, kamporit singari g‘ovak sun’iy 
to‘ldirgichlar asosidagi qumlar; pemza, tuf, shlaklar kabi engil toshlarning qumlari 
ishlatiladi. Qum tarkibida yirik donalar bo‘lsa, uni albatta elakdan o‘tkazish kerak. 
Qum tarkibidagi eng yirik donalar diametri 2 mm oshmasligi kerak. Qurilish 
qorishmasining markasi M100 va undan yuqori bo‘lsa, tarkibidagi chang, loy 
aralashmalari miqdori 10% ortiq bo‘lmasligi kerak. Qorishma markasi M50 va 
undan past bo‘lsa, buyurtmachi bilan kelishilgan holda chang, loy aralashmalari 
miqdori 20% gacha bo‘lishi mumkin. Qum tarkibida organik aralashmalar 
meyordan ortiq bo‘lmasligi zarur.
Suv. Qurilish qorishmalari tayyorlashda ichimlik suvi yaroqli hisoblanadi. 
Boshqa suvlar ishlatilsa, ular tarkibida kislota, ishqor, tuz eritmalari va qoldiqlari, 
uglevodorod birikmalari va sh.k. qorishma bog‘lovchi moddasi qotishiga zararli 
ta’sir ko‘rsatadigan aralashmalar bo‘lmasligi kerak.
Maxsus bino va inshootlar qurilishida suvni distilyator moslamalaridan 
o‘tkazib, toza holda ishlatish tavsiya etiladi.