Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Temirbeton buyum va konstruksiyalarni tashish va omborga joylashtirish  
Yig‘ma temirbeton buyum va konstruksiyalar qurilish maydonlariga odatda 
avtomobil transportida tashiladi. Xususiy hollarda maxsus konstruksiyalar (temir 
yo‘l shpallari, yuqori bosimda ishlatiladigan quvurlar va boshq.) temiryo‘l 
transportida tashilishi mumkin. Kichik o‘lchamli buyumlar (plitalar, bloklar, 
zinapoya supalari va marshlari va sh.k.) yuk avtomobillarda tashiladi. Yirik 
o‘lchamli massiv konstruksiyalar (ustun, to‘sin, ko‘prik elementlari va sh.k.) 
tirkamali tyagachlarda, devorbop panellar yarim tirkamali panel tashigichlarda 
(trellerlar) tashiladi.
Qurilish maydonida temirbeton buyum va konstruksiyalar maxsus vakil 
tomonidan qabul qilib olinadi. Bunda mahsulotning davlat standarti talablariga 
mos kelishi pasporti va OTK ning shtampiga qarab tekshiriladi. Buyum va 

---

konstruksiyaning tashqi nuqsonlari (darz, o‘lchamlarning nomutanosibligi va sh.k.) 
mavjudligi ko‘zdan kechiriladi. YUk ko‘tarishga mo‘ljallangan har bir 
konstruksiya, buyum va detallar esa tanlab ko‘zdan kechiriladi.
Temirbeton massiv buyum va konstruksiyalar qurilish maydonlarida 
montaj krani etadigan maxsus omborxonalarga taxlanadi.
Omborxonalarda temirbeton konstruksiyalar turlari bo‘yicha alohida 
joylashtiriladi. Bunda bir tomondan armaturalangan konstruksiyalar armaturasi 
pastki zonada bo‘lishi ta’minlanishi shart. Bunday konstruksiyalarda uchburchak 
belgi bo‘lib, uning uchi konstruksiyaning ish vaziyatdagi ustki tomonini ko‘rsatadi.
Omborxona maydonidan unumli foydalanish maqsadida buyum va 
konstruksiyalar shtabel ko‘rinishida ustma-ust yotqizib taxlanadi. Temirbeton 
buyumlar ortiqcha zo‘riqmasligi uchun shtabelning balandligi belgilangan 
meyordan ortmasligi kerak.
SHtabellarning balandligi va tayanchlarning holati texnik shartlar 
ko‘rsatilgan davlat standartlarida belgilab qo‘yilgan.
Devor panellari va boshqa turdagi panellar omborxonada vertikal yoki qiya 
vaziyatda (10-12
0
qiyalikda) saqlanadi. Temirbeton buyumlarni omborxonada 
saqlash namunalari 7.8-rasmda ko‘rsatilgan.
Hajmiy blokli uysozlik konstruksiyalari maxsus moslashtirilgan avtomobil 
transportida tashiladi va omborxonalarda alohida saqlanadi. Qurilish ishlari aniq 
tashkil etilgan maydonlarda hajmiy blokli xonalar transportdan bevosita montaj 
uchun uzatilishi mumkin. Bunda tushirish va montaj ishlari vaqti qisqaradi va 
qurilish maydonidagi omborxona kichik saxnni egallaydi.