Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Nazorat savollari 
1. 
Mineral bog‘lovchilar qanday klassifikatsiyalanadi?
2. 
Havoyi ohak ishlab chiqarish texnologiyasi va xossalarini aytib 
bering?
1. 
Gips bog‘lovchisi xomashyosi, ishlab chiqarish texnologiyasi, asosiy 
xossalari xaqida aytib bering.
2. 
Portlandsement xom ashyosi, ishlab chiqarish texnologiyasini aytib 
bering.
4. 
Portlandsement 
klinkerining 
mineralogik 
tarkibi 
va 
unga 
qo‘shiladigan qo‘shimchalar nimalardan iborat?
5. 
Portlandsement asosiy xossalarini va korroziyasini aytib bering.
6. 
Portlandsement turlarini gapirib bering.
7. 
Putssolanli va shlakli sementlar nima?
8. 
Giltuproqli sementlarning xomashyosi, asosiy xossalari haqida aytib 
bering.
10. Kengayuvchan, zo‘riqish hosil etuvchi va sementning boshqa turlari 
haqida gapirib bering.
Qo‘shimcha adabiyotlar 
1. 
Otaqo‘ziev T.A., Otaqo‘ziev E.T. Mineral bog‘lovchi moddalar 
kimyoviy texnologiyasi. “CHo‘lpon” nashriyoti. Toshkent. 2005. 252 b.
2. 
Filimonov B.P. Otdelochnыe rabotы. Sovremennыe materialы i 
novыe texnologii. Izd. “Assotsiatsiya stroitelnыx vuzov”. Moskva. 2004. 173 s.
3. 
Vasilev S.M., Kozlov S.A. i dr. Master suxogo stroitelstva (komplekt 
uchebnoy dokumentatsii po professii). OOO Knauf servis. Moskva.
2005, 155 s.

---

6-MAVZU 
 
GIDRAVLIK BOG‘LOVCHI MODDALAR,PARTLANDSEMENT. 
 
Reja: 
1. 
Gidravlik ohak
2. 
Romansement
3. 
Portlandsement  
1.
Gidravlik ohak 
Gidravlik ohak tarkibida 6-20% giltuproq bo‘lgan mergelli ohaktoshlari 
900-1100
0
S haroratda kuydirib olinadi.
Mergelli ohaktoshlar kuydirilganda SaO dan tashqari kichik tartibli 
minerallar-2SaO
.
SiO
2
; CaO
.
Al
2
O
3
va CaO
.
Fe
2
O
3
hosil bo‘ladi. Bu minerallar 
ohakka gidravlilik xususiyatini, ya’ni nam va suvli sharoitda qotish imkoniyatini 
beradi.
Gidravlik ohak 7 sutka davomida havoda qotib, keyinchalik qotishini suvda 
davom ettiradi va mustahkamligi muttasil ortib boradi.
Gidravlik ohakning siqilishdagi mustahkamlik chegarasi bo‘yicha markasi 
(28 sut) 2-10 MPa bo‘lishi mumkin.
Gidravlik ohak maydalab kukun holda yoki suvda so‘ndirilib ohak hamiri 
holatida ishlatiladi. U g‘isht terishda va suvoqchilikda ishlatiladigan oddiy va 
murakkab tarkibdagi qorishmalar, past markadagi betonlar tayyorlashda ishlatiladi. 
Gidravlik ohakni saqlashda, tashishda namlanishdan asrash kerak.
Gidravlik ohakka tarkibi va tayyorlanish texnologiyasi jihatidan juda yaqin 
bo‘lgan bog‘lovchilar asosidagi qorishmalar Samarqand, Xiva, SHaxrisabz, 
Buxoro kabi shaharlar arxitektura yodgorliklari g‘ishtlarini terishda, suvoqchilikda 
ishlatilgan.