Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Maydalik darajasi quruq holatdagi sementning №008 elakdagi
(teshik o‘lchamlari 0,08 mm) qoldig‘i bilan aniqlanadi. Sement ushbu 
elakdan kamida 85% o‘tishi kerak.
Bu usuldan tashqari sementning maydalik darajasi uning dispersligini 
aniqlash usuli bilan ham amalga oshiriladi. Oddiy 400 markadagi sementning 
dispersligi, ya’ni solishtirma yuzasi 2500-3000 sm
2
g bo‘lishi mumkin.
Zichligi. Sement zichligi 3,05-3,15 g sm
3
. Mineral qo‘shimchalar sement 
zichligiga ta’sir etishi mumkin. To‘kilgan holatdagi zichligi 1100kg m
3
atrofida, 
o‘rtacha zichlashtirilganda 1300 kg m
3
.
Suvga talabi. Sementning bu xossasi normal quyuqlikdagi sement hamirini 
olishga zarur bo‘lgan suv miqdori bilan (sement massasiga nisbatan % hisobida) 
belgilanadi.
Sement hamirining normal quyuqligi Vika asbobining harakatlanuvchi 
pestigi taglikka 5-7 mm qolgan holatda belgilanadi. Sementning suvga talabi 22-
28% atrofida. Gidravlik qo‘shimchalarning sement klinkeriga qo‘shilishi suvga 
bo‘lgan talabni 32-37% gacha oshirishi mumkin.
Quyuqlanish davri. Vika asbobi yordamida aniqlanadi. Igna taglikka 1-2 
mm etmaganda quyuqlanish davri boshlanganini, igna qorishmaga 1-2 mm gagina 
kirsa, quyuqlanish oxirlaganini bildiradi. Oddiy sementlarda quyuqlanish 45 
minutdan keyin boshlanib, 10 soatgacha davom etadi. Sementning quyuqlanish 
davri klinkerni maydalayotgan paytda 3-5% gips (massaga nisbatan) qo‘shib 
boshqariladi.
Hajmining bir tekisda o‘zgarmasligi erkin xoldagi SaO va MgO lar 
gidratatsiyasidan hosil bo‘ladigan ichki zo‘riqish natijasidir. Bu xossa normal 
quyuqlikdagi sement hamirini 24 soatdan keyin 3 soat davomida suvda qaynatilib, 
radial yoriqlarning hosil bo‘lmasligi bilan aniqlanadi.
Portlandsement aktivligi va markasi o‘lchamlari 4x4x16 sm li,
sement-qum 1:3 nisbatdagi qorishmasidan (massa bo‘yicha), s s=0,4 
bo‘lgan, 28 sut davomida qotgan (birinchi sutkada qolipda va 27 sut xona 
haroratidagi suvda) namunalar sinab topiladi. Namunalar avval egilishga sinaladi, 
so‘ng hosil bo‘lgan yarimtalik prizmalar siqilishdagi mustahkamlikka sinaladi. 

---

Sement aktivligi siqilishdagi mustahkamlik chegarasiga barobar kattalikdir. 
Sement markalari esa, yaxlit kattalik bo‘lib, 400, 500, 550 va 600 (kg sm
2
).