Kirish Reja

4. Фоиз ставкалари ва уларнинг турлари. Фоиз ставкасининг даражасига таъсир этувчи омиллар. Рискли активларнинг даромадлик ставкалари ва уларнинг ўлчаш тартиби.
Балки иқтисодиётнинг бошқа ҳеч кўрсаткич фоиз ставкаси деб, валюта бозорлари динамикасини баҳолаш учун муҳим аҳамият касб этади. валюталар учун фоиз ставкалари фарқи, фоиз ставкаси дифференциал шунга кўра асосий икки валюталар нисбий жозибадорлигини белгилашда омил ва ҳар бир валюта учун потенциал талаб, яъни. Куни пул бозорида , ўзаро боғланган фоиз ставкалари бир неча турлари мавжуд. фоиз ставкаси тушунчаси. Биз "қизиқиш" таърифи билан бошлаш керак. фоиз кредит сифатида қабул қилинган пул-капитал қарз олувчи олинган қарз берувчи томонидан касб фойда улушини ифодалайди. Манба фоиз - кредит пойтахти фойдаланиш томонидан яратилган ортиқча қиймати, фоиз ставкаси фойдаланиш ўзига хос шароитларига кўра белгиланади кредит пойтахти ва Марказий банки томонидан пул-кредит ва тартибга солиш объекти ҳисобланади. Бу ҳолда, фоиз ставкаси, ички бозорда пойтахти оқими ёки нақд пул тушумини ёки ҳисса қўшади. пул капитали ўзгарувчанлик нисбатан юқори бўлиб, миллий пул бозорлари ўртасидаги уларнинг ҳаракати фоиз ставкаларини акс эттиради. Фоиз арбитраж турли миллий суръатларини мослаштиришдан ишлатиладиган ҳавола этади. Бундай пул оқимлари учун фоиз арбитраж, балки валюта ўзгаришига қараб эмас, балки фақат таъсир қилади. туфайли таъсири классик ғоялари фоиз ставкаси ўзгаришига кўра , фойда даражаси. Ҳақиқий фоиз ставкаси белгиланган ва ўз-ўзидан арз ва талаб аниқланади. Ўз навбатида, талаб ва таклиф, омиллар бир қатор томонидан белгиланади даражасига, шу жумладан, иқтисодиётга давлат таъсири, Марказий банк сиёсати ва ҳоказо иқтисодиёт, ташқи омиллар ривожланиш босқичида. фоиз ставкаси қийматини таъсир бошқа омиллар ҳам бор: солиқлар; кредит хатарлари ; инфляция кутилган даражаси; курс ҳаракатлари ва ҳоказо. Марказий банки томонидан белгиланган фоиз ставкалари, ёрдам, ташқи ва муҳим воситаси ҳисобланади ички сиёсати. пул бозорида ставкалари асосидир чегирма даражаси ёки марказий банк операциялари бўйича жорий фоиз ставкаси. фоиз ставкалари белгилаш Тижорат банклари, мамлакат Марказий банки ставкалари қаратилган. фоиз ставкалари турлари банк соҳасида фоиз ставкалари жуда кўп ҳар хил турдаги фойдаланади. Биринчидан, тўғридан аярланабилен фоиз ставкалари. Иккинчидан, бозор фоиз ставкалари банклар ва кимошди бўлинади. кредитлар ва депозитлар бўйича фоиз ставкалари жисмоний шахслар ва юридик шахслар, неинсайдерам ва ичкарига кредитлари бўйича фоиз ставкаси бўлинади. бир инфляция муҳитда, ҳақиқий ва номинал фоиз ставкаси каби тушунчалар ўртасидаги асосий фарқлар бор. қизиқиш номинал ставкаси бу тушуниш учун остида, ҳисоблаш ҳисоб инфляция олинган эмас. кредит маблағларидан фойдаланиш тўғрисидаги қарор қачон реал фоиз ставкаси муҳим аҳамият касб этади, деб. Шунингдек, фоиз ставкалари битим шартларига кўра, асосий ва иккинчи даражали ҳам тузилиши ва роли ҳақида табақалаштирилган - узоқ муддатли ва қисқа муддатли учун. фоиз ставкаси сузиб ва собит бўлиши мумкин, деб ўзгаришсиз бўлади. ўзгармайдиган фоиз депозит ва кредит операциялари бўйича сифатида ўрнатилади. Улар омонатчининг ва банк зарар ўрнини қоплаш учун зарур бўлган. Уларнинг фойдаланиш бозорида вазият кўра даромад ўсишига кафолат инвестор беради, ва банк сизга келажакда кредитлар бўйича фоизлар чиқиш ставкалари ўзингизни ҳимоя қилиш учун имкон беради. Фоиз ставкалари - Олинаётган маблағлар бўйича ваъда қилинаётган (промисед) даромадлик ставкасига (ёки даромад ставкаси) фоиз ставкаси деб аталади. Олин(аёт)ган маблағларнинг турига қараб, турли хил фоиз ставкалари мавжуд. Масалан, уй сотиб олиш учун қарз олувчи киши ушбу қарзни гаров бўйича фоиз ставкаси (мортгаге рате) деб номланувчи фоиз ставкаси бўйича тўлайди. Банк томонидан фирмалардан ундириладиган ставка эса тижорат кредити бўйича фоиз ставкаси (cоммерcиал лоан рате) деб аталади. Кредитнинг ҳар қандай тури ёки қайд қилинган даромадга эга восита бўйича фоиз ставкаси миқдори бир қатор омилларга боғлиқ. Булардан энг муҳимлари ҳисоб-китоб пул бирлиги (унит оф аccоунт), тўлов муддати (матуритй) ва кредит келишуви шартларининг қарз олувчи томонидан бажарилмаслик риски, ёки дефолт рискидир (дефаулт риск). Ушбу омилларнинг ҳар бирини батафсилроқ ko‘ribchiqamiz.Hisob-kitob пул бирлиги тўловлар амалга оширилувчи пул бирлигини ўз ичига олади. Ҳисоб-китоб бирлиги бўлиб, қоидага кўра, у ёки бу мамлакатнинг валютаси ҳисобланади: доллар, евро, франк, фунт, рубл, сўм, песо ва ҳоказолар. Баъзида бирлик сифатида қандайдир бир товар қўлланилади, масалан, олтин, кумуш ёки товар ва хизматларнинг стандарт «савати». Фоиз ставкаси ҳисоб-китоб пул бирлигига боғлиқ ҳолда ўзгаради. Қайд қилинган даромадга эга бўлган восита бўйича тўлов муддати - бу давомийлигида жами олинган суммани тўлаш лозим бўлган вақт. Қисқа муддатли инструмент (восита)лар бўйича фоиз ставкаси, узоқ муддат-лиларининг фоиз ставкасидан юқори, паст ёки тенг бўлиши мумкин. Тўланмаслик риски қайд қилинган даромадга эга инструмент (восита) бўйича қарзнинг асосий суммаси ёки фоизнинг қандайдир бир қисми қарз олувчи томонидан тўланмаслик эҳтимолини ўз ичига олади. Бу рискнинг даражаси қанчалик баланд бўлса, қарз олувчи ўз инвесторларига унинг қимматли қоғозларини сотиб олишга розилик билдиришлари учун шунчалик юқори фоиз ставкасини ваъда қилиши лозим. Энди, келинг, ушбу уч омил амалда қандай қилиб фоиз ставкаси даражаси (ўлчами)га таъсир этишини кўриб чиқамиз. Фоиз ставкасига ҳисоб-китоб пул бирлигининг таъсири. Қайд қилинган даромадга эга бўлган инструмент (восита) фақатгина аниқ ҳисоб-китоб пул бирлигига мувофиқ рисксиз, ишончли ҳисобланади. Унинг ўзгариши билан фоиз ставкаси ҳам ниҳоятда жиддий равишда ўзгариб кетиши мумкин. Келинг, бу ҳодисани аниқроқ тушунтириш учун, номиналлари турли хил валюталарда кўрсатилган облигацияларни кўриб чиқамиз. Фараз қилайлик, Британия Қўшма Қиролликларининг давлат облига-тсиялари бўйича фоиз ставкалари Япониянинг давлат облигацияларига қарагандаанча юқори ва улар тахминан бир хил қоплаш муддатига эга. Мазкур тоифа облигациялари тўланмай қолиш рискидан озод эканлиги инобатга олинган ҳолда, мазкур шартлар барча инвесторлар Қўшма Қиролликларнинг облигацияларини афзалроқ кўришига олиб келмайдими?. Мазкур ҳолатда жавоб салбий бўлади. Чункиушбуоблигацияларнинг номиналлари турли валюталарда: Қўшма Қироллик облигациялари - фунт стерлингда, Японияники эса - иенда акс эттирилган. Икки мамлакатнинг мазкур тоифа (класс) облигациялари ишончли даромадлилик ставкасини ушбу мамлакатлар валютасида таклиф этишига қарамасдан, даромадлилик ставкаси ҳар қандай бошқавалютада ноаниқ бўлади, чунки у келажакда тўловни олиш пайтида ушбу икки валютанинг алмашиш курсига bog‘liqdir.Keling, бу фикрга аниқ мисол келтирамиз. Фараз қилинг, Сиз маълум бир маблағни бир йил муддатга инвестиция қилишга қарор қилдингиз. Япония давлат облигациялари бўйича йиллик фоиз ставкаси 3%ни, Қўшма Қироллик облигациялари бўйича эса 9%ни ташкил этади. Бошқа валютага нисбатан бир валютанинг баҳосини ўз ичига олган валюта курси (эхчанге рате), 1 фунт стерлинг 150 иенага teng.Endi, тасаввур қилинг, Сиз ўз капиталингизни иенда қайсидир ишончли активга инвестиция қилмоқчи бўлган япон инвестори ҳисобланасиз. Япон облигацияларини сотиб олиб, Сиз ўзингизга 3%лик даромадни кафолат-лайсиз. Агар Британиянинг давлат облигациялари сотиб олинса, иенада даромадлилик ставкаси бир йил ўтгандан кейин иена ва фунт стерлингнинг алмашув курси қандай бўлишига боғлиқ бўлади. Фараз қилайлик, Сиз 100 фунт стерлингга Бирлашган Қиролликнинг облигацияларини сотиб олишга қарор қилдингиз. Буни қилиш учун, Сиз 15000 иенни фунт стерлингга конвертация қилишингиз лозим бўлади, яъни Сизнинг дастлабки сарфлайдиган маблағингиз 15 000 иенни ташкил этади. Бирлашган Қироллик облигацияларининг фоиз ставкаси 9% тенг бўлганлиги учун бир йилдан сўнг Сиз 109 фунт стерлингни оласиз. Бироқ бу пул миқдорининг иенга ўгирилган нархини олдиндан билиш имконияти йўқ. Сабаби: келажакда валюта курсининг қандай бўлишини ҳеч ким билмайди.