Книга узб испр! gjck!indd

ASOSIY QISM
So’rovni sarhisob qilar ekanmiz, shuni aytishimiz mumkinki, kiberhujumlar 
raqamli texnologiyalardan foydalangan holda muntazam ravishda agressiya 
va ta’qib qilishdir. Kiberhujum ijtimoiy tarmoqlarda, messenjerlarda, o’yin 
maydonchalarida va mobil telefonlarda sodir bo’lishi mumkin. Bu bezorilik 
maqsadiga aylangan odamni qo’rqitish, g’azablantirish yoki nomusini 
buzishga qaratilgan xatti-harakatlarning maqsadli modeli.
Kiber bezorilik, onlayn hujumlarning eng zararli turlaridan biri hisoblanadi, 
chunki tajovuzkorlar jabrlanuvchining noaniqligidan ba’zida ularga eng 
katta psixologik jarohat va xo’rlik etkazish uchun shafqatsiz foydalanadilar. 
Kiberhujum, odatda, jabrlanuvchiga tahdid soluvchi xabarlarni yuborishda 
yoki kamsitadigan fotosuratlar va videofi lmlarni ijtimoiy tarmoqlarda 
joylashtirishda yoki hattoki jabrlanuvchini kamsitadigan soxta veb-saytlarni 
yaratishda namoyon bo’ladi. Kiberhujumning oqibatlari ko’pincha achinarli 
yoki hatto o’limga olib keladi.
Internetda ta’qib qilish qanday amalga oshiriladi? Ba’zan ular ma’lum 
bir odamni bezovta qilishga bag’ishlangan maxsus sahifalar yaratadilar 
(masalan, sinfdoshini yoki kursdoshini). Ular masxaraboz multfi lmlarni 
joylashtiradilar, kamsitadigan fotosuratlar yoki videofi lmlarni nashr etadilar, 
haqoratli laqablarni taklif qilishadi, qurbon haqida haqoratli mish-mish 
tarqatishadi. Ushbu turdagi bezorilik o’spirinlar orasida juda mashhur: ular 
jabrlanuvchining fotosurati va telefon raqamini joylashtirib, uning nomidan 
raqam egasi jinsiy xizmat ko’rsatayotganligini e’lon qilishadi.
Ba’zida odamlar haqorat va tahdid bilan sharhlar yoki shaxsiy xabarlar bilan 
bombardimon qilinadi. Zo’ravonlikning yana bir mashhur usuli - jabrlanuvchi 
haqidagi ma’lumotlarni uning irodasiga qarshi nashr qilish (ba’zida odam 
shantaj qilinadi). Odamlar qurbonning nomidan uning qarindoshlariga, 
hamkasblariga yoki o’qituvchilariga xabar yozishadi - bu ham bezorilikning 
keng tarqalgan usuli.