Конуссимон тишли узатмалар. Қия ва айлана тишли конуссимон

_{Маъруза - 16.} Конуссимон тишли узатмалар. Қия ва айлана тишли конуссимон узатмалар.
Режа.

1. 
   Конуссимон тишли узатмалар.
   
2. 
   Қия ва айлана тишли конуссимон узатмалар.
   
3. 
   Узатмаларда ишлатиладиган материаллар ва термик ишлов турлари.
   
4. 
   Рухсат этилган жоиз кучланишлар.
   

Таянч иборалар:Конуссимон, қия тишли, айлана тишли, узатишлар сони , узатишлар нисбати, конус бурчаги, конусларни ташкил этувчи, контакт кучланиш, эгувчи кучланиш.


Конуссимон тишли узатмалар.

Вал ва ўқлар маълум ^ бурчак остида кесишадиган узатмаларда конуссимон тишли ғилдираклар қўлланилади (16.1-расм).

Конус бурчаги
16.1- расм. Конуссимон узатмалар.
^{  90} бўлган узатмалар кўпроқ тарқалган. Конуссимон

ғилдиракларни қирқишда махсус дастгоҳлар ва тиш қирқиш асбоблари зарур бўлади. Бундан ташқари тишлар ўлчамларининг ҳамда
^ , ^₁ ва ^ ₂ бурчакларнинг жоиз четлашиши ҳам таъминланиши зарур. Ғилдираклар конусининг чўққилари ўзаро мос келиши ҳам талаб этилади.
Конуссимон илашмани цилиндрсимон узатмадагидек аниқлик даражаси билан тайёрлаш ва вал таянчларини жойлаштириш вал ўқлари кесишганлиги учун бирмунча қийинтроқ. Шунинг учун ҳам ғилдиракларнинг бирини консол жойлаштиришга тўғри келади. Бунда тиш узунлиги бўйича юкламанинг нотекис тақсимланиши ортади.
Узатманинг геометрик параметрлари. Цилиндрсимон узатмаларнинг бошланғич ва бўлувчи цилиндрларининг конуссимон узатмалардаги ўхшаши
^₁ ва ^ ₂ бурчакли бошланғич ва бўлувчи конуслардир. Тиш қирқиш

асбобининг
^₁ ^{ }₂ ^{ 0} силжишида бошланғич ва бўлувчи конуслар ўзаро

устма- уст тушиди. Мана шу энг кўп тарқалган ҳолатни қуйида кўриб

чиқамиз.
Бўлувчи конусларни ташкил этувчиларига ташкил этувчилари тик бўлган конуслар (16.2- расм) қўшимча конуслар дейилади.Тишларнинг мана шу қўшимча конус билан ҳосил қилинган кесими ёндош кесим дейилади.