Ko’rinib turibdiki, bu borada amalga oshirilayotgan soliq islohotlari o’zining ijobiy natijalarini bermoqda

0 Q

4.chizma.Taklif noelastik bo’lganda soliq yukining taqsimlanishi

S₁P₁E¹ BP₀ S₂P₂P₀ BA. Ushbu chizmada S₁ yuza iste’molchi to’laydigan qism, S₂ yuza ishlab chiqaruvchi to’laydigan qism. Demak, ushbu vaziyatda soliq yukining birligi ishlab chiqaruvchi zimmasiga tushadi.
Biz yuqorida talab va taklif muvozanatiga soliqlarning ta’sirini tahlil etdik. Navbatdagi tahlilimizda esa, korona xo’jalik faoliyatiga soliqlarning ta’sirini ko’rib o’tamiz. Faraz qilaylik, soliq ishlab chiqarish hajmidan undirilsin. Bunday vaziyatda, ya’ni raqobatlashgan bozor sharoitida, soliq mahsulot narxiga ta’sir qilmaydi. Bu korхona ishlab chiqarish hajmiga quyidagicha ta’sir qiladi:

1. 
   Mahsulot birligidan undiriladigan soliq korxona chekli xarajatlarining oshishiga olib keladi;
   

MS_t=MS_o+tBuerda:
MS_t - soliq kiritilgan chekli xarajat;MS_o-soliqto’langunchacheklixarajat;
t-mahsulotbirligigato’lanadigansoliq.

2. 
   Soliqning kiritilishi o’rtacha o’zgaruvchan xarajatning ortishiga olib keladi.AVC_t=AVC_o+t
   

Buerda:
AVC_t–soliq kiritilgandan keying o’rtacha xarajat
AVC_o– soliq kiritilganda o’rtacha xarajat.

3. 
   Xarajatlar va to’lovlarning oshishi ishlab chiqarish hajmining kamayishiga ta’sir ko’rsatadi.
   

_P МС_t=МС_o+t _MCo

AVC_t=AVC_o+t

AVC_o
0 q₂ q₁ Q

5-chizma. Raqobatlashgan bozorda korxona ishlab chiqarishhajmiga soliqningta’siri

Buerda:q₁–soliq to’languncha ishlab chiqarish hajmi;
q₂–soliqkiritilgandan keyingi ishlab chiqarish hajmi.
Ushbu vaziyatdagi korxona ishlab chiqarishining tarmoqdagi boshqa korxonalarga ham ta’sirqilgani uchun butun tarmoq bo’yicha ishlab chiqarish hajmining qisqarishiga sabab bo’ladi.Bu esa o’z navbatida bozor narxining oshishiga sabab bo’ladi.
Monopol bozor sharoitida soliqning narxga ta’sirini quyida tahlilda ko’rib o’tamiz.

1. 
   Monopol korxona mahsulotiga soliq belgilanganda, korxonaning o’rtacha(AC) va chekli xarajatlari (MC) ham ortadi. Aniqrog’i, chekli xarajat t so’mgaortadi: