Koson tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli 48-umumiy o’rta ta’lim maktabi matematika fani o’qituvchisi Sayfullayeva Kamolaning

Koson tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli
48-umumiy o’rta ta’lim maktabi matematika
fani o’qituvchisi Sayfullayeva Kamolaning
8 sinf algebra fanidan Kombinatorikaning asosiy
qoidasi va uni masalalar yechishda qo’llash
mavzusida tayyorlagan
TAQDIMOTI

• Kombinatorika – matematikaning keng tadbiqlarga ega bo’limlaridan biri. Turmushda, texnika va ishlab chiqarishda uchraydigan masallarni yechish usullari ko’p bo’lishi mumkin. Bu usullarni soni nechta? Ularni qanday hisoblash mumkin? Kombinatorika ana shu savollarga javob beradi.
• Ta’rif. Kombinatorik masalalar bilan shug’ullanadigan matematik fan kombinatorika deyiladi.
• Kombinatorikani mustaqil fan sifatida birinchi bo’lib olmon matematigi G.Leybnis o’rgangan va 1666 yilda “Kombinatorika san’ati haqida” asarini chop etgan

Darsning rejasi: 1. O’tilgan mavzuni takrorlash; 2. Yangi mavzu bayoni; 3. Yangi mavzuni mustahkamlash; 4. Uyga vazifa ;

O’quvchilarga kombinatorika masalalarini yechishda ular

• Masala shartiga javob beruvchi sonlardan, so’zlardan, predmetlar va boshqa elemetlardan tuzilgan barcha kombinatsiyalarni toppish demakdir.
• Kombinatsiyalarni harflar yoki raqamlar ketma-ketligi bilan belgilash demakdir.

Kombinatorika masalarini yechish usullari :

• Tanlash usuli;
• Variantlar usuli;
• Variantlar daraxti;
• Ko’paytirish usullari;
• Uchburchak usuli;
• Grafalar yordamida yechish.

Bu usullardan foydalangan holda masallarni yechamiz

Yangi mavzu: Kombinatorikaning asosiy qoidasi va uni masalalar yechishda qo’llash. Tanlash usuli bilan masala yechish. 1. Oltita bola 3 ta ikki o’rinli qayiqda sayr qiliqilishmoqchi. Bolalarni bu qayiqlarga necha xil usulda taqsimlash mumkin? Barcha bolalarni 2 tadan guruh qilib chiqamiz: 1 → 2 2 → 3 3 → 4 4 → 5 5 → 6 1 → 3 2 → 4 3 → 5 4 → 6 1 → 4 2 → 5 3 → 6 1 → 5 2 → 6 1 → 6 Javob: 15 xil usulda