Kristallografiya va mineralogiya

12.2. Kovalentli bog‘lanish
Atomlar orasidagi bu bog‘lanish atomlarni juft-juft elektronlar hosil qilish 
yuli bilan amalga oshadi. 
Kovalent bog‘lanish juda mustahkam kristall strukturalarga ega bo‘ladi. 
Buni S1
2
misolida kurinishimiz mumkin. S1 ni tashki qavatidagi elektronlar soni 7 
ta uni 8 qilish uchun bitta elektron kerak. Shuning uchun bular juft-juft bo‘lib, 
tashki qavatini 8 ta qilib, mustahkam molekulani hosil qiladi. 
Agar Se ni misol qilib olsak, uni tashki qavatida 6 ta elektron bo‘lib, uni 8 ta 
qilish uchun, zanjir hamda joylashgan kristall strukturani hosil qiladi. 
12.3. Metalli bog‘lanish 
Bu bog‘lanish asosan metallar uchun harakterlidir. (Ai, Si). Bu bog‘lanish 
asosan fazoviy panjaradagi elektronlarni bir xil taksimlanishi bilan xarakterlanadi. 
Bu struktura musbat zaryadlangan ionlar bilan xarakterlanib juda mustahkam 
strukturaga ega bo‘ladi. 
12.4. Van-der-Vaal’s bog‘lanish 
Bu bog‘lanish asosan molekular orasida bo‘lib, mustahkam strukturaga ega 
emas. Bu bog‘lanish asosan inert gazlar orasida ko‘proq uchraydi. 

---

52 
12.5. Vodorodli bog‘lanish 
Bu asosan vodorodni xar xil strukturalarda ishtirok etishi bilan bog‘liq 
bo‘lib, van-der-vaal’s bog‘lanishga nisbatan biroz mustakkam bo‘lib, boshqa 
bog‘lanishlarga nisbatan ancha bush hisoblanadi. Bu bog‘lanish ayrim Hollarda 
alohida ko‘rilsa, ayrim hollarda Van-der-vaal’s bog‘lanish bilan birga ko‘riladi. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, mineral olamida geterodesmik va ion 
bog‘lanishlar ko‘prok uchraydi. 
Ion bog‘lanish asosan silikatlar va kislorodli birikmalar uchun xarakterlidir. 
Oksidlar va gidrooksidlar uchun ion-kovalent bog‘lanish xarakterlidir. 
Bunda ion bog‘lanish ko‘proq uchraydi. 
Galogenidlar gruppasi uchun ion bog‘lanish xarakterlidir. 
Atom bog‘lanish minerallarda juda kam uchrab, olmos uchun juda 
xarakterlidir. 
Sul’fidlar uchun ion-kovalent bog‘lanish xarakterli bo‘lib, kovalent ko‘prok 
uchraydi. 
Metall bog‘lanish asosan sof tug‘ma elementlar uchun xarakterlidir. (Si, Ai, 
Ag, Rb) 
Molekulyar bog‘lanish minerallar uchun xarakterli bo‘lmay, organik 
birikmalarda uchraydi. 
Kristallokimyo qonuniyatlariga asosan fazoviy panjaralarda atom va ionlarni 
joylashishi, sharlarni zich joylashish qonuniyatlariga asoslangan bo‘lib, bunda 
sharlar 74.05% bo‘ladi.