Ku sh ak ova., Abduvaxqbqv a. Stratigrafiya asoslari 0 ‘quv qo‘llanma Toshkent 2020

Ohaktoshlar. Ushbu geologik hosilalar dengiz muhitining 
abissaldan 
to 
qirg‘oq-to‘lqin 
zonasigacha 
b o ‘lgan 
turli 
chuqurliklarida, yana shuningdek k o ‘rfazlarda, ba’zan esa cho‘l 
hududlaridagi ko‘llarda yuzaga kelgan turlicha sho‘rlik darajasidagi 
sharoitlarda hosil b o ‘ladi. Odatda ohaktoshlar hosil b o‘lishi quruqlik 
past tekkisliklariga tutash bo‘lgan ochiq dengizlar bilan b o g iiq . 
Oolitli 
ohaktoshlar 
dengizning 
litoral 
zonasiga, 
tropik 
va 
subtropiklarda esa litoralning eng yuqori qismiga xosdir.
Bo‘r hosilalari biogen cho‘kindi xarakterga ega. Bunday tog‘ 
jinslari kokkolitoforidlar deb ataluvchi dengiz planktonli suv 
o ‘tlarining 
ohaktoshli 
po‘stlari 
va 
mayda 
foraminiferalar 
chig‘anoqlari parchalaridan hosil bo‘ladi; bo‘r odatda iliq suvli 
dengizning 100-300 m va undan ham chuqurroqdagi tubida pelagik 
cho‘kmadan hosil bo‘ladi.
Dolom it tog ‘ jinslari mahalliy (lokal) ko'lam larda tarqaladi. 
Ular lagunalarda, yopiq dengizlam ing vaqtincha suv bosuvchi 
zonalarida, 
ko ‘Harda, 
odatda 
yuqori 
sho‘rlik 
darajasidagi 
sharoitlarda hosil b o ia d i. B a’zan m e’yordagi va hatto m e’yordan 
past sho‘rlikdagi havzalarda ham uchraydi. Ikkilamchi dolomitlar
18

---

ohaktoshli 
to g‘ 
jinslarida 
kechuvchi 
jarayonlar 
natijasida 
(ohaktoshlarning dolomitlashuvchi) hosil bo‘ladi va ushbu omil 
paleogeografik sharoitlarni tiklashda hisobga olinmasligi kerak. 
Ikkilamchi dolomitlar belgisi sifatida karbonatli to g‘ jinslari 
qatlamlarida kuzatiluvchi dog‘larni keltirish mumkin. Bunday dog‘li 
tekstura 
qatlamlarda 
yer 
osti 
suvlari 
sirkulyatsiyasini 
osonlashtiruvchi tog‘ jinslari darzliklarining rivojlanishi bilan 
bog‘Iiq.