Ku sh ak ova., Abduvaxqbqv a. Stratigrafiya asoslari 0 ‘quv qo‘llanma Toshkent 2020

Qo‘ng‘ir va sariq rang turli tarkibdagi cho‘kindi jinslarga 
xosdir. Ushbu ranglarning namoyon bo‘lishi cho‘kma cho‘kish 
muhitida temirning suvli oksidlarining mavjudligi bilan belgilanadi 
va ba’zi omillariga ko ‘ra qizil rang hosil bo iu vchi sharoitlarda 
shakllanadi. Yana shunday taxmin ham borki, cho'km aning 
birlamchi rangi sariq yoki qo‘ng‘ir b o ia d i va diagenezning keyingi 
jarayonlaridagina qizil rangga aylanadi.
Cho‘kindi tog‘ jinslarining teksturaviy belgilari
Tog‘ jinslarini tarkib toptiruvchi b o ia k la r (cho‘kindi jinslarda) 
va kristallar (intruziv hosilalarda) turlicha y o ‘nalgan, har xil 
darajada 
taqsimlangan 
va 
m a’lum 
bir 
ko‘rinishida 
o'zaro 
munosabatga kirishgan holda b o ia d i. 
Ushbu aytib o ‘tilgan 
belgilaming barchasi majmuaviy birlikda to g ‘ jinsining teksturaviy 
xususiyatlarini tashkil etadi va ular quyidagilardan iborat.
a) T og‘ jinslarining qatlamlanishi
Cho‘km a cho‘kish jarayonida kechuvchi o ‘zgarishlar yoki 
tanaffuslar cho‘kindi tog‘ jinslarining qatlamlanishi xususiyatlarini 
keltirib chiqaradi.
Qiya qatlam lanish cho‘kindi tog‘ jinslarining asosiy qatlamini 
chegaralovchi ostki va ustki yuzalariga nisbatan qatlamchalarning 
burchak ostida namoyon b o iish i bilan belgilanadi. Bunday qiya 
qatlamlanish havo yoki suv oqimi ta ’siri ostida hosil b o ia d i. Daryo 
va soylar oqimlari ta ’sirida qiya qatlamlanish bir tomonga, xususan 
suv harakati y o ‘nalishi tomonga b o ia d i. Qiya qatlamlanish k o iam i 
deltalarda 
daryo 
o ‘zanidagiga 
qaraganda 
yirikroq 
b o ia d i. 
Dengizlarning qirg‘oq bo‘yi zonalarida esa qiya qatlamlanish 
kichikroq o ich am lard a hosil b o ia d i va turli tomonga y o ‘nalgandir.
24

---

Eol tipidagi qiya qatlamlanish o ‘zining alohida tartibsizligi bilan 
xarakterlanadi.