Kurs ishi mavzu: Filogenetikaning asosiy tushunchalari

Filogenetik daraxtlar qanday tuzib chiqiladi?
Filogenetik daraxtni tuzish uchun koʻpincha olimlar oʻrganilayotgan turlarning koʻplab belgilarini solishtiradi va tahlil qiladi. Bu belgilar morfologik (shakl, koʻrinish), ichki anatomiya, xulq-atvor, biokimyoviy yoʻllar, DNK va oqsil ketma-ketligi, hattoki qazilma qoldiqlarining xususiyatlari boʻlishi mumkin.
Aniq, mazmunli filogenetik daraxtni tuzish uchun olimlar odatda (maʼlumotlardagi xatolik tufayli notoʻgʻri daraxt tuzilib qolishining oldini olish uchun) koʻplab belgilardan foydalanadi. Shunga qaramasdan, filogenetik daraxtlar aniq javob emas, balki gipoteza hisoblanadi. Ular faqat mavjud maʼlumotlar darajasida aniqlikka ega boʻladi. Yangi maʼlumotlar topilib, tahlil qilingach, daraxtlar qayta koʻrib, tekshirilib chiqiladi va yangilanadi. DNK ketma-ketliklarini aniqlash imkoni tobora oshayotgan hozirgi zamonda genlar va turlar orasida ularning genlari qanchalik yaqinligini aniqlash imkoniyati yanada ortdi.
2.3. Filogenetik daraxtni o'qish: monofiletik guruhlarning ma'nosi.
Filogenetik daraxt, shuningdek, filogeniya sifatida ham tanilgan, umumiy ajdoddan turli turlar, organizmlar yoki genlarning evolyutsion kelib chiqish chiziqlarini tasvirlaydigan diagrammadir. Filogeniyalar biologik xilma-xillik haqidagi bilimlarni tartibga solish, tasniflarni tuzish va evolyutsiya jarayonida sodir bo'lgan voqealar haqida tushuncha berish uchun foydalidir. Qolaversa, bu daraxtlar umumiy ajdoddan kelib chiqqanligi va evolyutsiyaning eng kuchli dalillari umumiy ajdodlar shaklida kelganligi sababli, evolyutsiya nazariyasini qo'llab-quvvatlovchi juda ko'p dalillarni to'liq baholash uchun filogeniyalarni tushunish kerak.
Charlz Darvin davridan beri evolyutsion biologiyada daraxt diagrammalaridan foydalanilgan. Shu sababli, hozirgi kunga kelib, ko'pchilik olimlar "daraxt tafakkuri" - filogeniyalarni o'qish va talqin qilish bilan juda qulay bo'ladi deb taxmin qilish mumkin. Biroq, ma'lum bo'lishicha, evolyutsiyaning daraxt modeli biroz ziddiyatli va osonlikcha noto'g'ri tushuniladi. Bu biologlarning so'nggi bir necha o'n yilliklarda filogenetik daraxtlar to'g'risida jiddiy tushunchaga ega bo'lishining sababi bo'lishi mumkin. Ushbu tushuncha zamonaviy tadqiqotchilarga evolyutsiyani tasavvur qilish, biologik xilma- xillik haqidagi bilimlarini tartibga solish va davom etayotgan evolyutsion tadqiqotlarni tuzish va boshqarish uchun filogeniyalardan foydalanishga imkon beradi.
Ammo filogeniya aynan nima? Bundan tashqari, ushbu diagrammalardan birini qanday o'qish va sharhlash kerak? Bunday savollarga javob berishga urinib, quyidagi bo'limlarda daraxt tafakkuriga qisqacha kirish kiradi. Daraxtlar bo'ylab xususiyatlarning qanday rivojlanishi , daraxtlar qanday qayta tiklanishi va evolyutsiyaning turli jihatlarini o'rganish uchun daraxtlardan qanday foydalanishni o'rganish orqali ushbu mavzuning to'liqroq ko'rinishini ishlab chiqish mumkin.