Kurs ishi mavzu: Odamda neyrogenerativ kasalliklar va gen terapiyasi

Amiloid gipotezasi kasallikning asosiy sababi beta-amiloid peptidlari — bimolekulyar oqsil tipidagi konstruktsiyalarni cho’kishidir. Sog’lom odamda, ular miyadagi asab hujayralarini himoya qiladi. Ularning umri qisqa va o’z vazifalarini bajargandan so’ng amiloidlar oqsillarni — proteazlarni tozalash orqali yo’q bo’lib, ularni xavfsiz toksinlarga aylantiradi, keyinchalik tanadan xalos bo’ladi. Ammo agar bu mexanizm buzilgan bo’lsa, unda asab hujayralarining himoyachilari ularning qotillariga aylanadi. Bundan tashqari, beta-amiloid peptidlari bir-biri bilan birlashib, proteazni yo’q qiluvchilarga kirish imkonini to’sadi. Bugungi kunda ushbu nazariya olimlar tomonidan eng kichik detallarga qadar faol ravishda ishlab chiqilmoqda va bir qator muhim natijalarni berdi.
Tau gipotezasi mikrotubulalar bilan bog’liq bo’lgan oqsil — Tau oqsilining tuzilishidagi g’ayritabiiylik tufayli yuzaga keladigan anormalliklarning ketma-ket ketma-ketligini o’rganadi. Ushbu oqsilning iplari birlashib, asab hujayralari ichida chalkashliklar hosil qiladi, bu mikrotubulalarning parchalanishiga va neyron ichidagi transport tizimining qulashiga sabab bo’ladi deb taxmin qilinadi. Bu hujayralar orasidagi biokimyoviy uzatishni buzilishiga, so’ngra ularning o’limiga olib keladi.
Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, irsiyat Alsgeymer kasalligiga chalinish ehtimolini oshiradi, ammo kasallikning asosiy sababi emas
Alsgeymer kasalligining dastlabki belgilarida darhol shifokor bilan maslahatlashib, turmush tarzingizni tubdan qayta ko’rib chiqishingiz kerak. Jismoniy faollikning yetishmasligi, intellektual faoliyat, aloqa yetishmasligi, vitaminlar yetishmasligi, giyohvandlik (alkogol, chekish) kasallikni kuchaytirishi va uning tez rivojlanishiga turtki berishi mumkin. Altsgeymer kasalligini davolashda xalq davolari dori vositalarining ta'sirini kuchaytiradigan va bemorning qoniqarli jismoniy va ruhiy holatini saqlaydigan yordamchi usullardir. Xalq tabobati nafaqat shifobaxsh o'simlik qaynatmalarini qabul qilishni, balki ba'zi oziq-ovqatlarni jismoniy mashqlar va miyani faollashtirish usul Qisqa muddatli pasayish xotira asta-sekin rivojlanadi, vaqt o'tishi bilan, odam yana bir bor biror narsa qilishni unutmasligi uchun o'z rejalarini daftarga yozishga majbur bo'ladi.Ba'zi bemorlar paydo bo'lgan xotira buzilishlarini yashirishga harakat qilishadi.Odatda, qarindoshlar odam ko'pincha hayotdagi yoki voqealardagi muhim daqiqalarni unutib qo'yadigan bir vaqtda paydo bo'lgan kasallikni sezishni boshlaydilar. Keyinchalik uzoq muddatli xotiraning progressiv yo'qolishi sodir bo'ladi: Endi odam nafaqat rejalari va va'dalarini unutadi, balki ob'ektlarning nomlarini, odamlarning ismlarini va hokazolarni unuta boshlaydi. Aqliy qobiliyatlarning asta-sekin zaiflashishi. Odamning diqqatini jamlashi qiyinlashadi. Odam depressiyadan aziyat cheka boshlaydi. Ko'pincha bu xotira buzilishining ko'rinishi va bemorning shubhasi bilan bog'liq.
Bundan tashqari, tashvish kuchaygan.
Bu holat psixozlarga olib keladi, ular apatiya bilan almashtiriladi, atrofdagi hamma narsaga qiziqish yo'qoladi. Patologiyaning rivojlanishi
Ushbu bosqichda odam zamon bilan hamnafas bo‘lish qiyin. U sana va hatto qaysi yilni ham eslay olmaydi.Ko'chaga chiqayotganda odam adashib qolishi mumkin. Bunday bemorlar juda shubhali bo'lib, bu paranoyaga keladi. Ular o'z his-tuyg'ularini nazorat qilishda qiynaladilar. Kech bosqich.Kasallikning ushbu bosqichida odam allaqachon tanadagi fiziologik jarayonlarni deyarli nazorat qilmaydi. Bemor boshqalar bilan aloqa qilmaydi.Ko'pgina bemorlar harakatlanishda qiyinchiliklarga duch kelishadi, ko'pincha nogironlar aravachasiga o'tirishadi. Hozirgi vaqtda Altsgeymer kasalligining rivojlanishining aniq sababi aniqlanmagan. Bunday fikr bor kasallik siyanid plitalari tufayli rivojlanadi, miya tomirlarida hosil bo'lgan, neyronlarning o'limiga olib keladi. Boshqa mumkin bo'lgan sabablar kasallikning rivojlanishi:Statistik ma'lumotlarga ko'ra, bu patologiya ko'pincha aql darajasi past bo'lgan vakillarga ta'sir qiladi. Aqliy mehnat bilan shug'ullanadigan odamlarda miyaning asab hujayralari o'rtasidagi aloqalar yanada rivojlangan deb ishoniladi. Va hatto o'lik hujayralar mavjud bo'lsa ham, ularning vazifalari ilgari ishtirok etmagan qolganlar tomonidan amalga oshiriladi.65 yoshdan oshgan odamlarda Altsgeymer kasalligini rivojlanish xavfi ortadi. Yoshroq yoshda Daun sindromi bilan og'rigan bemorlar ko'proq kasal bo'lishadi.Ko'pincha bu kasallik ayollarda erkaklarnikiga qaraganda aniqlanadi, ehtimol zaif jinsiy aloqa vakillari uzoq umr ko'rishlari bilan bog'liq. Tanada nima sodir bo'ladi?Kasallikning rivojlanishi bilan beta-amiloid oqsili miya qismida to'planadi, buning natijasida tomirlarda blyashka hosil bo'ladi.Natijada, neyronlar shikastlanadi, shakllanadi neyrofibrilyar glomeruliya. Bularning barchasi neyronlar orasidagi aloqalarning ishlashini buzadi, ya'ni bu miya funktsiyalarining noto'g'ri ishlashiga olib keladi So'nggi yillarda Altsgeymer kasalligining rivojlanishiga oid turli farazlar ishlab chiqildi:Ulardan biri amiloid beta oqsilidan blyashka shakllanishiga yordam beruvchi maxsusgen mavjudligini ko'rsatadi.
Boshqa fikrlarga ko'ra, kasallikning rivojlanishining sabablari yallig'lanish jarayonlari va sitokinlarni o'z ichiga oladi.

Uni davolash mumkinmi?

Altsgeymer kasalligi davolab bo'lmaydigan kasallikdir, ammo patologiyaning rivojlanishini to'xtata oladigan terapevtik choralar mavjud.
Davolash, asosan, kasallikning namoyon bo'lishini kamaytirishga qaratilgan, masalan, uyqusizlik, kosmosdagi disorientatsiya, depressiya, tashvish va boshqalar bilan kurashishga yordam beradi.

Kasallikning bosqichlari

Boshlang'ich

Ushbu bosqich ikkiga bo'linadi uchta kichik bosqich: Demansning dastlabki bosqichi, bu vaqtda kasallikning belgilari hech qanday tarzda o'zini namoyon qilmaydi. Xotira va kognitiv qobiliyat normaldir. Og'ishlarning diagnostik choralari aniqlanmaydi.Engil Altsgeymer davri - buzilishlar minimal miqdorda kuzatiladi va maqbul yoshga bog'liq o'zgarishlar sifatida qabul qilinadi. Ayniqsa, agar bemor 65 yoshdan oshgan bo'lsa. Unutuvchanlik ustunlik qiladi.O'rtacha Altsgeymer - engil kognitiv buzilishning boshlanishi. Bu davr 2 yildan 7 yilgacha davom etishi mumkin. Aynan yoqilgan bu bosqich shifokorlar patologiyaning dastlabki bosqichini aniqlaydilar. Ko'pincha bemor o'z muammolarini yashirishga harakat qiladi. Fokal buzilishlar bosqichiUshbu bosqichda engil demans fokal shaklga o'tadi, unda miyaning ba'zi funktsiyalari buzilgan: nechta qismlardan bitta yaxlit yasashning mumkin emasligi, masalan,geometrik shakllarni qura olmaslik. Ovqat pishirish, tozalash, do'konga borish kabi kundalik avtomatlashtirilgan ishlarni bajarish qobiliyati yo'qoladi. Yozish, izchil nutqni yozib olish mahorati yo'qoladi, keyinchalik so'zlar butunlay to'lqinlar va chiziqlar bilan almashtiriladi.
Bemor hatto oddiy hisobni ham ishlab chiqara olmaydi.
Kasallik o'sib ulg'aygan sayin, odam o'z-o'zidan kiyinishga yoki gugurt yoqishga qodir emas.
Harakat reflekslari buziladi.
Gap buzilgan. Avvaliga odam so'zlarni unutib qo'yadi, keyinchalik uning nutqibutunlay nomutanosib bo'lib qoladi.
Bemor yaqinlarini va qarindoshlarini tan olishni to'xtatadi.

Terminal

Yuqorida sanab o'tilgan barcha buzilishlar maksimal darajaga etadi