Kutubxonasi

www.ziyouz.com kutubxonasi 

16

guruh bilan bo’lsak, buni qo’ldan chiqaramiz.  

Uchinchi maslahatim shuki: Hayotda bir umidi bo’lgan, zafar istagan, huzur va 

baxtiyorlik qidirgan inson, o’zini o’rganadi, o’z qadrini va borliqni kashf etadi. Bulardiz 

zafarlarga erishi o’tkinchi va lazzatsizdir.  

Har kuni o’zimizga shu savolni berishimiz lozim. ”Men kimman? Nimaga yashayapman? 

Qayerdan keldim?Qayoqqa ketyapman? Bu dunyoni va butun borliqni bizga xizmatkor 

qilib yaratgan qudrat sohibi bizdan nimani istaydi? Dunyoni kashf qilishga intilgan, sir-

sinoatlarini o’rganmoqchi bo’lgan inson o’zligini qanchalik bilarkin?Atrofning, hayotning 

va insonlarning fe’li, nuqsonlari bilan qiziqqan kishi, o’z fe’li, nuqsonlarini qay darajada 

bilarkin? 

Bu mavzuga shunday qarash ham mumkin: 

Tongda uyqudan turib o’zimiz bilmagan sirli bir olamda, koinot bilmagan bir burchakda, 

hech ma’lum bo’lmagan jonzotlar ichida ekanimizni ko’rsak, hech narsa bo’lmagandek, 

hayotimizni davom ettira olamizmi? Ha, ko’z ochganimizda o’zimizni begona bir olamda 

ko’rdik. Tasodiflar bilan to’la ro’yolar olami bu. Quyoshning bunchalar go’zal chiqib, 

chiroyli botadigan boshqa bir koinot yo’q biz bilgan olamda. Har soniyada o’n minglab 

tonna suvni havoga parlanib, yana yerga qaytishi, samoda bir-birlarida go’zal 

jonzotlarning qanot qoqishi, zamini rango-rang gilamlar bilan bezalgan, osmoni nurli 

yulduzlar bilan bezangan boshqa bir joy yo’q. Sharsharalar shu yerda, tog’lar shu yerda. 

Dengizlar, tekisliklar, cho’llar, muzliklar shu yerda. Atrofimiz milyon xil jonzotlar bilan 

to’la. Shunaqa dunyoga keldik. Yohud keltirildik. Yillardan bir yil, kunlardan bir kun 

to’satdan bu yerda ko’z ochdik. Keyin yana, biz umid qilmagan va istamagan bir paytda 

bu ro’yolar o’lkasini ham tashlab ketamiz. Mana, dunyo va koinotni sirlari bilan aloqador 

ishlar. ”Bular nima? Qanday bo’lgan? Nega yashyapti?” kabi o’nlarcha savollarni kuniga 

necha marta o’zingizga berib:”Men kimman? Nimaga yashayapman? Qayerdan keldim? 

Qayoqqa ketyapman? Mening borligimni sababchisi kim?” deya so’rayapsizmi? Inson, 

avvalo, o’zini tanishi, o’zini so’roq qilishi va o’zi bilan aloqador muammolarga javob 

qidirishi kerak emasmi? Bu insoniylikni ilk sharti emasmi? Inson shoshma-shosharlik, 

bezovtalikdan qutulishi, nima va kimligini tushunishi uchun shu va shunga o’xshash 

savollarga javob topishi kerak. Kimligini bilmagan va o’zini tanimagan kishi hayotda 

qanday huzur topadi?Qanday baxtli bo’ladi?. . .  

Afsus men uning gaplarini tinglab, tushunadigan ahvolda emasdim. Ruhim-dunyoyim 

ostin-ustun edi. Bu jiddiy mavzular havoda qolib, yuragimga, ongimga yetib kelmasdi. 

Hasta kishiga eng lazzatli taomlar keltirsangiz, uni ishtaha bilan yeya oladimi? Bu jiddiy 

mavzular men uchun huddi shunday edi. Men o’qituvchining maqsadini bilardim. Yahshi 

banda bo’l, Alloh buyurganini qil. Yo’qsa, baxtli bo’lolmaysan, demoqchi. Ammo bu 

mavzuga e’tirozim bor. Zero, mening ishim ham unga mos. Ma’qul bo’lmagan gapni 

hech qachon tinglamasdim. Natija nima bo’lsa bo’lsin, bahslashardim. Shu sababli 

bunday guruh bilan ko’p tortishardim. Ularning gaplari ma’qul bo’lmadimi, shartta e’tiroz 

bildirardim. Hozir bu o’qituvchining gaplariga ham e’tirozim bor edi. Juda ko’p. Ammo 

meni shunday nazokat bilan mehmon qilishdiki, bir kuddat ilk marotaba “ayb bolar” deb 

o’yladim. Demakki, o’sha payt endi-endi “ayb” tushunchasi ham borligini bilayotgandim.