Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov

Bulaming hammasi davlatning butun institutlar tizimida yetakchi o ‘rin 
to‘tishga olib keladi.
Sotsial-institutsionalizm nazariyotchilari ilmiy-texnika taraqqiyotini 
jadallashtirishda davlatning roliga katta e’tibor berishadi. Masalan, U. Rostou 
davlatning ilmiy-texnika inqilobini rivojlantirishdagi roliga baho berib, bu 
tom ma’noda «to‘rtinchi sanoat inqilobidir», bu inqilob iqtisodiyotga 
mikroelektronikani, telekommunikatsion aloqalar, lazer texnologiyasi va 
ishchi-texnikani, sun’iy materiallami joriy etishda namoyon bo‘ladi, davlat 
aynan o ‘z zimmasiga fundamental ilmiy tadqiqotlar o ‘tkazish harakatlarini, 
ta’Um tizimini yaxshilash, kasb-hunar o‘rgatish, tajribalar o ‘tkazish, yirik 
loyihalarni yaratish va joriy etishda o‘z ifodasini topadi, deb yozadi.
Institutsionalizm ta’limotida, uning yangilanib borishida J. Gelbraytning 
o ‘mi kattadir. U o‘zining yirik asarlari bilan kapitalistik jamiyatni inqirozsiz
144

---

rivojlantirib borish konsepsiyasi orqali AQSH hukumatining yangi 
iqtisodiyot siyosatini shakllantirishda faol ishtirok etgan olimlardan biridir. 
Gelbravt o ‘z ta’limoti markaziga yirik korporatsiyani qo‘yadi, uning 
fikricha, aynan ana shu xo'jalik shakli ilmiy-texnika taraqqiyotini 
ta’minlaydi, jamiyatni yangilab boradi. U «yetuk korporatsiya» g‘oyasini 
ilgari surib, uni oddiy ishlab chiqarish birlashmasi — monopoliyadan 
ustun qo'yadi. U shunday fikrlaydi: yetuk korporatsiya va rejalashtirish 
tizimida hokimiyat va boshqaruv mulk egalaridan muhandis-texnologiya- 
lardan iborat texnostrukturaga o ‘tib ketadi, garchi ular ishlab chiqarish 
vositalarining egalari bo‘lmasalar ham texnostruktura shunday kuchga ega