Gelbravt qarashlarini tanqid qilgan, U. Rostou iqtisodiy taraqqiyotni
davrlashtirish g‘oyasi bilan chiqadi. Uning fikricha, agar sanoat inqilobiga
qadar iqtisodiy o'sish tasodifiy xarakterda va tashqi omillar ta’sirida kechgan
145
bo'lsa, endigi sharoitda iqtisodiyot rivoji avtoraatik, ya’ni «o‘z-o ‘zini
quwatlovchi o ‘sish» sharoitida borayotir. U iqtisodiy taraqqiy etishning
beshta bosqichdan iborat bo‘lishini isbotlashga harakat qildi:
1. An’anaviy jamiyat: fan sekin o ‘ssa-da, texnika taraqqiyoti ham past,
iqtisodiyot sohasi faqat qishloq xo'jaligida bo'ladi.
2. 0 ‘tish jamiyati: bu yerda iqtisodiy o'sishga asoslar yaratiladi-ishlab
chiqarishga fan yutuqlari kirib boradi, kommunikatsiya va xalqaro savdo
rivojlanadi, qazib olish sanoati va qishloq xo'jaligiga investitsiya kiritila
boradi.
3. Ko'tarilish bosqichi (sanoat inqilobi): eski an’anaviy iqtisodiyot
o ‘zgartiriladi, iqtisodiy o ‘sish oddiy holga aylanadi, qayta ishlash sanoati
tez o'sadi, qishloq xo‘jaligining salmog‘i ancha pasayadi, davlat eksportni
rag‘batlantira boshlaydi.
4. Yetuklik bosqichi: doimiy iqtisodiy o ‘sish kuzatiladi, yangi texnologiya
hamma sohaga kiradi, investitsiya milliy daromadning 10-20 foiziga teng
bo'ladi, milliy iqtisodiyotlar jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashadi,
an’anaviy jamiyat to'laligicha mag'lub bo‘ladi.
5. Ommaviy iste’mol bosqichi: iqtisodiyot tarmoqlari yetakchi o ‘ringa
chiqadi, ularda uzoq muddatli iste’mol tovarlari va xizmatlarini yaratish
yo‘lga qo‘yiladi, jamiyatda umumiy iste’molchilik farovonligi boshlanadi.
Sotsial-institutsionalizm ta’limoti kishilik jamiyati taraqqiyotini
«noindustrial», «industrial», va «postindustrial» jamiyatlar tarzida talqin
Do'stlaringiz bilan baham: |
