bo‘ladiki, mulk egalari bo‘lmaganlari holda iqtisodiyotning strategik
maqsadlarini belgilab beradilar, maxsus bilim va tajribaga ega bo'lganliklari
sababli korporatsiya taqdiriga doir qarorlami guruhiy maqsaddan kelib
chiqib qabul qiladi. Gelbravt fikricha, texnostrukturada yetakchi va hal
qiluvchi mavqeni menejerlar toifasi egallaydi. Ya’ni, iqtisodiyotni
tartiblashtirish vazifasi bozordan bevosita boshqaruvchi kuch bo‘lgan
menejerlarga o ‘tadi. Bu esa jamiyatda umumiy manfaat, umumiy
farovonlikni vujudga keltiradi, sotsial muammolar qiyinchiliksiz hal
bo‘laveradi, zero «mo‘l-ko‘lchilik jamiyati qaror topadi».
Albatta, Gelbravt davlatning tartiblashtirish nazorati b o‘lmasa
rejalashtirish tizimi hech qanday kuchga ega bo‘lmasligini ham tushunadi,
inflyatsiya, ishlab chiqarish hajmining qisqarishi, inqiroziy holatlar ham
istisno qilinmaydi. Bu hoi texnostruktura va korporatsiya faoliyatini
cheklashni taqozo etadi. Bunday salbiy oqibatlardan iqtisodiyotni muhofaza
qilish faqat mustaqil siyosat yurita oladigan davlatnigina qo‘lidan keladi.
Demak, institutsionalizmning bu yirik vakili ham pirovardida davlatning
jamiyatda yetakchi kuch bo‘lib qolishini tarafdori bo'lib qoladi.
Shuni aytish kerakki, Gelbravt qarashlarini tanqid qilib chiquvchi,
institutsionalizmni neoklassik ta’limot bilan hamohang. qilishga (sintez
qilishga) urinuvchi olimlar ham chiqdi. Masalan, U. Rostou «sivlizat-
siyalashgan sintez» g‘oyasini ilgari surdi. Unga ko‘ra davlatning tashabbusi
va uning m oliyaviy-m a’muriy qo‘llab-quvvatlashi ostida xususiy
tadbirkorlikdan hamda erkin bozor mexanizmidan unumli foydalanish
orqali iqtisodiyotni barqarorlashtirish va unga o ‘sish sur’atlarini baxsh
etish, jamiyatni demokratik asoslarda yangilab borish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |