Ligi farg’ona davlat universiteti

Savol: 1. Sotsial ishlab chiqarish mu’iti nimadan iborat? 2. Sizga ma’lum kollejlarda o’quv va ishlab chiqarish tabiiy mu’itiga nimalar kirishini sanab bering. 3. Yoritilganlik va predmetlar bo’yoьining o’quvchilarga ta’siri ‘aqida misollar keltiring. Asosiy adabiyotlar:

1. 
   Карандашев В.Н. Психология введение в профессию 2- э изд-М.: Смысл, 2003.
   
2. 
   Myers D.G. Psychology. Ninth Edition. – Worth Publishers, 2010. – 910
   
3. 
   A History of Modern Psychology / Duane P. Schultz, Sydney Ellen Schultz. Series: PSY 310 History and Systems of Psychology. Hardcover: 432 pages. Publisher: Cengage Learning; 10 edition (February 22, 2011).Language: English. ISBN-10: 1133316247.ISBN-13: 978-1133316244
   
4. 
   Карандашев В.Н. Психология введение в профессию.-М.: Смысл, 2000.
   
5. 
   Климов Э.А.Пут в профессию. СПб., 1998.
   
6. 
   Платонов К.К. Проблемы способностей.М., 2000.
   
7. 
   Платонов К.К.Науcҳная организация психология труда. М., 2001.
   

8-MAVAU: MEHNAT REJIMI VA UNING PSIXOLOGIK MO’IYaTI

REJA:
1. Mehnat rejimi ‘aqida tushuncha
2. Mehnat rejimida psixologik va psixogigienik talablar
Mehnat unumdorligini oshirish maqsadida mehnat jarayonini o’zgartirishning ikki asosiy yo’li bor: mehnatni intensivlash va ratsionalizatsiyalash. Mehnatni intensivlashga ishchining bo’sh qolishi va bekorga vaqt sarflash, ortiqcha ‘arakatlarga barham berish, uning ‘arakat suroatini tezlatish, dam olish daqiqalarini kamaytirish, jismoniy nagruzkani tekshirish va ‘okazo yo’l bilan erishiladi. Agar mehnatni intensivlash ratsionalizatsiyalash bilan qo’shilsa hamda oqilona doirada amalga oshirilsa - uning natijasp) ijobiy bo’ladi. ‘addan tashqari noratsional intensivlash mehnat sifatining pasayishi hamda ishchining toliqib qolishiga olib keladi. Mehnatni intensivlash mehnatni to’ьri rejimda uyushtirish bilan birga olib borilishi kerak.
Mehnat rejimi - bu ish va dam olishning ham kun davomida, ham vaqtning qisqa bir bo’lagida taqsimlanishidir. Mikrodaqiqani ‘isobga olish va tashkil etish mikrorejimga kiradi.
Mehnat rejimi hamma vaqt dam olish rejimini ham o’z ichiga oladi. Mehnatdagi mikrodaqiqa - dam olishning bir formasi. SHu bilan birga cho’zilib ketgan daqiqa faoliyatga xalaqit bera digan tanaffus va bekor qolish bo’ladi. Mehnat rejimi muammosi kun davomida ish vaqti bilan dam olish vaqti davomiyligiga ko’ra bir-biriga qanday nisbatda bo’lishi mumkinligini aniqlashdan iborat. Toki mazkur kunning ishidan charchash keyingi kunga eng kam miqdorda o’tsin. Mehnat faoliyati jarayonida vujudga keladigan charchash yoki kasbiy toliqish - mehnat psixogigienasining muhim muammosidir.
Psixogigiena - psixologiya, gigiena va psixiatriya fanlori uchrashgan joyda turuvchi fan bo’lib, maqsadi - charchashni pasaytirishga qaratilgan tadbirlarni ishlab chitsish va asoslash hamda mu’itning salbiy ta’siri keltirib chiqaradigan psixopatologining oldini olshidai iborat.
Psixopatologiya-psixikaning kasallanishi. U psixologiyaning patopsixologiya deb ataluvchi so’asi va meditsina fani sifa-tidagi psixiatriyani o’rganadi.
CHarchash faoliyat natijasida mehnat qobiliyati vaqtinchalik pasayishining qonuniy jarayonidir. CHarcha-faoliyatga normal reaktsiya.
Ko’pincha charchashni toliqishning yengil darajasi ‘isoblab ularni aralashtirib yuboradilar. Biroq charchash - psixik ‘odisa, toliqish keltirib chiqaradigan kechinma, o’z tabiatiga ko’ra oьriq, ochlik, chanqash kechinmalariga yaqin turadi. Faoliyatiing ijobiy yoki salbiy emotsional fonida charchash va toliqish dara-jasi mos kelmasligi mumkin, biroq charchash - boshlanayotgan to-liqish ‘aqida annq natural ogo’lantiruvchidir.
Kasbiy toliqish muammosida mehnat psixologiyasi uchun eng o’ziga xos vazifa - ishga layoqatlilikning toliqish ta’sirida o’zgarishini o’rganishdir.