Lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti

OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
SIRTQI FAKULTETI MOLIYA VA MOLIYAVIY TEXNALOGIYA YO’NALISHI
KURS ISHI
Mavzu: O'zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarning ustuvor yo'nalishlari

Ilmiy rahbar:

Talaba: Mirxalilov X. Guruh: 1-kurs 72/22 - guruh

Ro`yxatdan o`tkazildi:” ” 2023-yil Nº-

2022-2023 o`quv yili

O'zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarning ustuvor yo'nalishlari


KIRISH

1. 
   O'ZBEKISTON TASHQI IQTISODIY ALOQALARINING HOZIRGI HOLATI
   

2. 
   O'ZBEKISTON TASHQI IQTISODIY ALOQALARINING USTUVOR YO`NALISHLARI
   

3. 
   O'ZBEKISTON TASHQI IQTISODIY ALOQALARIDAGI MUAMMOLAR VA IMKONIYATLAR
   

4. 
   O’ZBEKISTON TASHQI IQTISODIY O’RNI
   

XULOSA


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Kirish

Osiyoda joylashgan O‘zbekiston keyingi yillarda sezilarli iqtisodiy va siyosiy o‘zgarishlarni boshdan kechirgan davlatdir. Xususan, O‘zbekistonning jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvi va uning raqobatbardoshligini oshirish borasidagi sa’y-harakatlari natijasida mamlakatimiz tashqi iqtisodiy aloqalari sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirdi.

O‘zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarini rivojlantirishning asosiy omillaridan biri hukumatning o‘z savdo aloqalarini an’anaviy hamkorlaridan tashqari diversifikatsiya qilishga qaratilgan sa’y-harakatlari bo‘ldi. Tarixan O‘zbekistonning asosiy savdo sheriklari Rossiya va boshqa sobiq ittifoq respublikalari bo‘lgan. Biroq so‘nggi yillarda O‘zbekiston boshqa davlatlar, xususan, Osiyo va Yevropa davlatlari bilan savdo aloqalarini kengaytirishga intilmoqda.
O‘zbekiston mintaqaviy iqtisodiy tashkilotlarga qo‘shilishdan tashqari, boshqa davlatlar bilan ham ikki tomonlama savdo kelishuvlarini amalga oshirib kelmoqda. 2020-yilda O‘zbekiston Singapur bilan erkin savdo shartnomasini imzoladi, bu esa O‘zbekistonning Osiyo davlati bilan imzolagan birinchi shunday kelishuvidir. Bitim savdo to‘siqlarini kamaytirish va kengroq iqtisodiy hamkorlikni rag‘batlantirish orqali ikki davlat o‘rtasidagi savdo va sarmoyani oshirishga qaratilgan.
O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalarini rivojlantirishning yana bir muhim omili uning ishbilarmonlik muhitini yaxshilash va xorijiy sarmoyalarni jalb qilish borasidagi sa’y-harakatlari bo‘ldi. O‘zbekistonda ishbilarmonlik muhitini yaxshilash, jumladan, valyuta ayirboshlash rejimini liberallashtirish, byurokratik qog‘ozbozlikni kamaytirish va moliyadan foydalanish imkoniyatlarini yaxshilashga qaratilgan qator iqtisodiy islohotlar amalga oshirildi.¹

Bu islohotlar O‘zbekistonga, xususan, energetika va tog‘-kon sanoatiga xorijiy investorlarni jalb etishga xizmat qildi. 2020-yilda O‘zbekiston Rossiyaning “Gazprom” kompaniyasi boshchiligidagi konsorsium bilan mamlakatdagi gaz konlarini o‘zlashtirish bo‘yicha 2 milliard dollarlik sarmoyaviy bitim imzoladi. Bundan tashqari, O‘zbekiston qayta tiklanadigan energetika sohasiga, jumladan quyosh va shamol energetikasiga xorijiy sarmoya kiritishni faol izlab kelmoqda.

Umuman olganda, O’zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalari so‘nggi yillarda hukumatning jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvi va uning raqobatbardoshligini oshirish borasidagi sa’y-harakatlari natijasida sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirdi. Korruptsiya va infratuzilmaning etishmasligi kabi hal qilinishi kerak bo'lgan muammolar mavjud bo'lsa-da, O'zbekistonning savdo aloqalarini diversifikatsiya qilish va xorijiy sarmoyalarni jalb qilish borasidagi sa'y-harakatlari mamlakatning kelajakdagi iqtisodiy istiqbollari uchun yaxshi natijalar beradi.
O‘zbekistonning iqtisodiy rivojlanishida tashqi iqtisodiy aloqalar hal qiluvchi o‘rin tutadi. O‘zbekiston kabi dengizga chiqish imkoniyati yo‘q, portlar va suv yo‘llariga chiqish imkoniyati cheklangan davlat uchun iqtisodiy o‘sish va rivojlanish uchun xalqaro savdo muhim ahamiyatga ega. Mamlakatning tashqi iqtisodiy aloqalari savdoni rivojlantirish, xorijiy sarmoyalarni jalb qilishga yordam beradi.²
O‘zbekiston uchun tashqi iqtisodiy aloqalarning asosiy afzalliklaridan biri yangi bozorlarga chiqishdir. O‘zbekiston an’anaviy ravishda paxta, gaz va oltin kabi xomashyo eksportiga tayanib kelgan, biroq eksportni diversifikatsiya qilish harakatlari cheklangan. Boshqa davlatlar bilan yangi savdo aloqalarini yo‘lga qo‘yish orqali O‘zbekiston tayyor mahsulot va xizmatlar eksportini oshirishi mumkin, bu esa iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishi va bandlik imkoniyatlarini yaratishi mumkin.
Tashqi iqtisodiy aloqalar eksport bozorlarini kengaytirishdan tashqari, O‘zbekistonga xorijiy sarmoyalarni jalb etishda ham yordam berishi mumkin. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi, energetika, turizm kabi qator sohalarda salmoqli salohiyatga ega. Xorijiy sarmoyani jalb qilish orqali mamlakat ushbu tarmoqlarni rivojlantirish va yangi ish o‘rinlarini yaratish uchun zarur bo‘lgan tajriba va kapitalni jalb qilishi mumkin.