M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Og‘izdan burunga nafas berish – bu usul qo‘llanilganda bir 
qo‘l bilan bemorning boshi orqaga qayiriladi, ikkinchisi bilan 
pastki jag‘ni tortib oldinga siljitiladi. Og‘iz yopiladi. Chuqur nafas 
olinib, lablar bilan burun qoplanadi va puflanadi. Bemorning 
o‘pkasini har 5 soniyada shishirish kerak (1 daqiqada 16 marta).
Og‘izdan burun va og‘izga nafas berish.
Yangi tug‘ilgan chaqaloq va go‘daklarda havo bir vaqtning 
o‘zida og‘iz va burunga puflanadi (go‘dakning yuzi juda 
kichkinaligi uchun). Puflash tezligi 1 daqiqada 20 marta bo‘lishi 
kerak.
O‘pkaning sun’iy ventilatsiyasi qoidalari:
1. «Bemorning o‘pkasi – reanimator o‘pkasi» sistemasi germe-
tikligini ta’minlash. 
2. Ko‘krak qafasiga puflaganda u ko‘tarilib, so‘ng pasayishini 
(eshitib ko‘rish ham mumkin) nazorat qilish.
3. Nafas yo‘llari normal o‘tkazuvchanligini ta’minlash (kerak 
bo‘lsa, havo o‘tkazgichdan foydalaniladi).
4. Shaxsiy xavfsizlikni esdan chiqarmaslik (infeksiya va h.k).
Yurakni massaj qilish
Yurak turli sabablar natijasida – suvga cho‘kish, bo‘g‘ilish, 
gazlardan zaharlanish, elektr toki, miyaga qon quyilishi, miokard 
infarkti va boshqa sabablar natijasida to‘xtab qolishi mumkin. 
Bunda yurakning qonni haydashi to‘xtaydi va tomirlar bo‘ylab 
qon oqmay qoladi.

---

197
Yurak to‘xtashining asosiy simptomlariga quyidagilar kiradi:
hushdan ketish;
–
pulsning aniqlanmasligi (uyqu va son arteriyalarida);
–
yurak tonining eshitilmasligi;
–
nafas to‘xtashi;
–
teri va shilliq pardalarning oqarishi yoki ko‘karishi;
–
ko‘z qorachiqlarining kengayishi;
–
mushaklar tortishishi.
–
Bu hollarda tezlik bilan ko‘rsatilgan yordam tufayli insonni 
hayotga qaytarish mumkin, aks holda organizmda qaytmas 
o‘zgarishlar sodir bo‘lib, inson hayotdan ko‘z yumadi.
Yurakni massaj qilish 2 usulda o‘tkaziladi:
yopiq massaj (tashqaridan);
–
ochiq massaj qilish (operatsiya yo‘li bilan).
–