M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

I davr. Organizm hayotini elementar ta’minlash.
1-bosqich – nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligini ta’minlash;
2-bosqich – «og‘izdan og‘izga», «og‘izdan burunga», «og‘iz-
dan og‘izga va burunga» usulidan birini qo‘llab o‘pka sun’iy 
ventilatsiyasini o‘tkazish;

---

193
3-bosqich – yurakni yopiq (bilvosita) massaj qilish.
ii davr. organizmning hayotiy muhim funksiyalarini quv-
vatlash.
Mustaqil qon aylanishini tiklash, qon aylanishi va nafas 
ko‘rsatkichlarining barqarorligini ta’minlash tadbirlarini o‘z 
ichiga oladi.
1-bosqich – dori vositalari va infuzion eritmalarni venaga 
yuborish;
2-bosqich – elektrokardiografiya;
3-bosqich – qorinchalar fibrillatsiyasini defibrillyator yorda­
mida bartaraf qilish.
iii davr. organizm hayotini davomiy va uzoq muddat 
quvvatlash.
1-bosqich – yurak to‘xtashi sabablarini aniqlash va bartaraf 
qilish;
2-bosqich – miya faoliyatini normallashtirishning zamonaviy 
tadbirlarini qo‘llab, normal fikrlashni tiklash;
3-bosqich – boshqa a’zo va sistemalar faoliyatini tiklashga 
qaratilgan intensiv terapiya.
Nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligini ta’minlash
Nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligining buzilish sabablari:
koma holatida mushaklar bo‘shashganligi sababli nafas 
–
yo‘llarining til ildizi yoki hiqildoq qopqog‘i bilan bekilib 
qolishi;
nafas yo‘llariga qusuq massalari yoki qon laxtalari tiqilib 
–
qolishi;
laringospazm;
–
bronxospazm;
–
bronxlar shilliq qavatining shishishi;
–
yod jismlar tiqilib qolishi.
–
Nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligini ta’minlash.
Safar usuli (boshni orqaga egish, og‘izni ochish, pastki jag‘ni 
oldinga surish):

---

194
o‘ng qo‘l peshonaga qo‘yiladi;
–
chap qo‘l bilan pastki jag‘dan ushlab og‘izni ochiladi;
–
pastki jag‘ni oldinga suriladi.
–