M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

Darsning maqsadi. Otganizmning fiziologik va patologik holatini 
baholshda foydalaniladigan biokimyoviy ko‘rsatkichlar qon va siydikda 
o‘tkaziladigan tahlillar natijasida aniqlanganligi sababli bu xildagi 
tahlillar bilan tanishish va bo‘lajak kasbiy faoliyat davomida ulardan 
samarali foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirish. 
 

---

163 
66-ish. Siydikning solishtirma og‘ irligi, reaksiyasi, titrlanuvchi 
kislotaligini aniqlash 
Siydikning solishtirma og‘irligi unda erigan moddalarning miqdoriga 
va kunlik ajratiladigan siydikning miqdoriga bog‘liq. Siydik tarkibida 20-
35 g siydikchil, 15 g natriy xlor, 4 g fosfatlar bo‘ladi. Sog‘lom odam 
siydigini solishtirma og‘irligi 15
o
C da 1,010-1,025ga teng bo‘ladi. 
Patologik holatlarda siydikning solishtirma og‘irligi o‘zgarishlarga duch 
keladi. Solishtirma og‘irlik maxsus urometr-siydik uchun moslashtirilgan-
urometr yordamida o‘tkaziladi (12-rasm). 
Kerakli biomaterial: siydik. 
Kerakli jihozlar: silindr, urometrlar: a)1,000 dan 1,030 gacha, b) 
1,030 dan 1,0- 60 gacha, termometr,stakan, filtr qog‘oz. 
Ishni bajarish tartibi. Silindrga uning devori bo‘ylab siydik 
quyiladi(chayqalsa ko‘piklanishi mumkin, unda ko‘pik filtr qog‘oz bilan 
yig‘ib olib tashlanadi) va urometrni ohista unga botiriladi. Suyuqlikning 
pastki meniskasiga to‘g‘rilab urometrni shkalasi orqali o‘lchov o‘tkaziladi. 
Agar birinchi urometrning shkalasidan siydikning solishtirma og‘irligi 
ko‘pni ko‘rsatsa, ikkinchi urometr (1,030 dan 1,0 60 gacha)dan 
foydalaniladi. Hamma o‘lchovlar harorat 15
o
C da amalga oshiriladi. 
Harorat 15
o
C dan ziyod bo‘lsa, urometrdan olingan ma’lumotga har bir 
oshiqcha 3
o
C ga 0,001 ko‘rsatkich qo‘shiladi, 15
o
C dan past bo‘lsa, 
aksincha har 3
o
C kamligi uchun 0,001ko‘rsatkich ayirib tashlanadi.