M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

Darsning 
maqsai.Biologik 
materiallar 
tarkibidagi 
oqsilning 
mavjudligini aniqlash, ularni turli cho‘ktiruvchilar yordamida cho‘ktirish 
orqali bir biridan ajratib olish uslublarini o‘rganish va shu uslublardan 
amaliyotda foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirish. 
 
7 - ish. Oqsillarni qaynatish yo‘li bilan cho‘ktirish 
Oqsillarning eritmalari 70°-80
o
C 
gacha 
qizdirilganda 
oqsil 
denaturatsiyaga uchrab cho‘kmaga tushadi. Kuchli kislotali va ishqorli 
eritmalarda oqsil cho‘kmaga tushmaydi, chunki bunday sharoitda oqsil 
musbat yoki manfiy zaryadlanib qoladi. Bundan tashqari qisman gidroliz 
ham ketishi mumkin. 
Kerakli biomateriallar:tuxum oqsili. 
Kerakli jihozlar: shtativ, probirkalar, filtr qog‘oz, voronka,shisha 
tayoqcha, gaz gorelkasi yoki spirt lampasi. 
Kerakli reaktivlar: natriy gidroksidning 10% li eritmasi, sirka 
kislotaning 1% li eritmasi, sirka kislotaning 10 % li eritmasi, natriy 
xloridning to‘yingan eritmasi. 
Ishni bajarish tartibi.5 ta probirka olib 10 tomchidan 1% li tuxum 
oqsilidan tomizib chiqiladi. So‘ng birinchi probirkaga 1 tomchi 
distillangan suv, ikkinchisiga 1 tomchi 1% li sirka kislota, uchinchisiga 1 
tomchi 10% li sirka kislota, to‘rtinchisiga 1 tomchi 10% li sirka kislota 
eritmasi va 1 tomchi natriy xloridning to‘yingan eritmasi, beshinchisiga 1 
tomchi 10% li NaOH eritmasi tomizib qaynatiladi. Birinchi, ikkinchi va 
to‘rtinchi probirkalarda neytral kuchsiz kislotali va elektrolitli muhit 
bo‘lganligi uchun cho‘kma hosil bo‘ladi. Uchinchi va beshinchi 
probirkalarda cho‘kma hosil bo‘lmaydi, zero ularning birida oqsil 
molekulasi musbat, ikkinchisida manfiy zaryadlanib qolgan. 
Ish natijalari 2-jadval ko‘rinishida izohlanadi: