M kariyev, R. Alimov

UMBSni tibbiy ko'chirish bosqichlarida davolash 
Birinchi tibbiy yordam. Jabrlanganni bosilishdan bo'shatishdan 
oldin sog' to'qima chegarasidan yuqoriroq sohadan jgut qo'yish. 
bo'shatib bo'igandan keyin esa shu sog' to'qimalarni bint bilan si- 
qib bog'lash kerak. Bu shishni kamaytiradi va ezilgan to'qimalardagi 
parchalanuv mahsulotlarini so'rilib ketishiga yordam beradi. Keyin 
jgutni yechish va giperkalimiya, to'qimalarni gipoksiyaga sezuvchan- 
ligini kamaytirish maqsadida sovuq (muz, qor, suv) qo'llash kerak. 
Keyin qo'l-oyoqlar immobilizatsiyasi, og'riq qoldiruvchilar, antibi- 
otiklar qilish kerak. 
Vrachgacha yordam. Birinchi tibbiy yordam hajmi kengaytiriladi. 
61 

---

Agar qo'l yoki oyoqlar siqib bog'lanmngan bo'lsa bog'lanadi va so- 
vutish choralari qo'llanadi, yurak-qon tomir va og'riqsizlantiruvchi 
vositalar qo'llanadi. Ishqorli erilmalar ichishga beriladi. Birinchi vrachlik 
yordamiga tezlikda ko'chiriladi. 
Birinchi vrachlik yordami (BrTP). Saralash vaqtida 2 guruh 
UMBSdan jabrlanganlar ajraliladi: 
I guruh: UMBSning yengil va o'rta darajalari bilan jabrlanganlar. 
Tibbiy yordam saralash maydonida ko'rsatiladi. Bunda 0,5 ml qoq- 
sholga qarshi anatoksin, 100000 Yed.penitsillin, 1% li 2 ml prome- 
dol eritmasi 
yuboriladi, transport 
immobilizatsiyasi kuchaytiriladi, 
ishqorli suyuqlikiar ichishga beriladi. ixtisoslashtirilgan vrachlik yor- 
dami etapiga yuboriladi. 
II guruh: UMBSning og'ir formasidagi jabrlanganlar. Tibbiy yor- 
dam bog'lov xonasida ko'rsatiladi. Ezilgan qo'l yoki oyoqqa novokain- 
ning 0,25% li 400—500 ml iliq eritmasi bilan futlyar novokain blokada 
qilinadi. Vishnevskiy bo'yicha ikki tomonlama paranefral blokada qil- 
inadi, vena ichiga 1000 ml 10% li glukoza eritmasi, 24 Yed insulin 
va 
200 
ml 
4% 
li 
natriy 
bikarbonat 
eritmasi 
yuboriladi. 
Narkotik va antigistamin preparatlari (1 ml-2% li promedol eritma- 
si, 2ml—2%li dimedrol eritmasi), yurak-qon tomir vositalari (2 ml— 
10% li kofein eritmasi) buyuriladi. Standart transport shinalari yor- 
damida immobilizatsiya qilinadi. Ichishga ishqorli suyuqlikiar, issiq 
choy beriladi. Ixtisoslashtirilgan vrachlik yordami yoki maxsuslash- 
tirilgan xirurgik yordam bosqichlariga ko'chiriladi.