M. M. Aliyev 2019 raqamli texnika va mikroprotsessorlar

Nazorat savollari 
1. Multipleksorlar va demultipleksorlarning ishlash prinsipini tushuntiring. 
2. Multipleksorlarning oʻtish holatini koʻrsatuvchi jadvalni keltiring. 
3. Multipleksorlarning shaxsiy funksiyasini keltiring. 
4. Multipleksorlar vaqtli diagrammani yasang. 
3.2. Demultipleksorlar va deshifratorlar
2
 
3.2.1. Demultipleksorlarning xususiyatlari va
asosiy tushunchalari. 
Demultipleksor multipleksor vazifasining teskarisini bajarish uchun 
moʻljallangan. Demultipleksor vazifasini 3.11-rasm orqali koʻrishimiz mumkin. 
1:4 koʻrinishli oddiy demultipleksorning mantiqiy koʻrinish 3.12 va 3.14-
rasmlarda koʻrsatilgan. 
3.11-rasm.Oddiy demultipleksor sxemasi 

---

77 
3.12-rasm. 1:4 demultipleksor sxemasi 
3.13-rasm. Demultipleksorning grafikali k
oʻ
rinishi 
3.14-rasm.1:4 demultipleksor 

---

78 
3.15 va 3.16-rasmlarda 1:16 demultipleksorlar koʻrsatilgan. 
3.15-rasm. 2:4, 3:8, 4:16 demultipleksorlar 
3.16-rasm. 1:16 Demultipleksor 
K155ID3(74HC154) mikrosxemasi toʻrt razryadli ikkita kodini <<16 tadan 
1>> qayta ishlash uchun moʻljallangan. Ishga tushishiga qarab demultipleksor 
yoki deshifrator sifatida faoliyat koʻrsatishi mumkin. 
3.17-rasm. 4:16 demultipleksorning grafikali ko
ʻ
rinishi 

---

79 
Mikrosxema toʻrtta D0, D1, D2 va D3 adresli kirishlardan, V0 va V1 ruxsat 
etuvchi kirish, 16 ta chiqish (0 dan 15 gacha) dan iborat. Mikrosxema katta 
imkoniyatga ega va koʻp funksional sifatida faoliyat koʻrsatishi mumkin. 
Ikkala ruxsat etuvchi kirishlarga V0=V1=0 holati ushlab turilsa, 
mikrosxema deshifrator sifatida faoliyat koʻrsatadi (toʻrtta kirish – oʻn oltita 
chiqish). 
Ixtiyoriy ruxsat etuvchi kirishidagi potensial U1 ning holatini adres 
kirishlarining holatida boʻlishiga aniqlab beradi.