Madaniyat instituti

Bu o‘zgarishlar o‘smirda o‘ziga xos holda sodir bo‘ladi. Kasb tanlash o‘smirga o‘z ta’sirini o‘tkazib unda shu kasb tanlash jarayoni bilan bog‘liq murakkab holatlami vujudga keltiradi. ²¹

O’quvchilar kasbiy tiklashishi xususiyatlarini baholashda “Men” obrazining xar bir komponenta xolati uch yo’nalishda o’zini o’zi taxdil kilish, kasbiy faoliyat tahlili, kasbiy sinovlarda baholanadi. Men obrazining kognitiv komponenta shaxsiy, psixologik komponentlik darajasi, psixologik bilimlardan atrofdagi vokealarni anglash o’z xulqi, individual psixologik xususiyatlari bilan belgilanishi mumkin.

O‘smirda psixologik xususiyatlar o‘zgarib boradi, uning 306 o‘z “Men”ligini tanish orqali, tafakkurini o‘sishi, aqliy jihatdan yetilib borishi kabi jarayonlar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Yoshlami kasb tanlab borishi davomida o‘zgarishi bir qancha omillar bilan bog‘liq bo‘ladi. Bu eng awalo ulami kasb tanlashdagi qiyinchiliklari bilan, boshqalami yordamiga muhtojliklari bilan bog‘liqdir.

Chunki o‘smir hali to‘la yetarli bo‘lmagan, aqliy darajasi va hayot tajribasi yetarli bo‘lmagan sharoitda bo‘ladi. U jamiyatdagi ma’naviy bilimlami olib borib, unga amal qilib yetilib boradi. Bunda esa uning atrofidagilar o‘z yordamini berishlari lozim bo‘ladi. Kasb tanlashda o‘smirqanday qiyinchiliklarga to‘g‘ri keladi? Bular quyidagilarda ko‘rinadi.

Birinchi qiyinchilik-o‘smiming ijtimoiy yetilmaganligi, mustaqil qaror qabul qilishga tayyormasligi. Afsuski, oilaviy va maktabdagi tarbiyalar mustaqil qaror fabul qilishga o‘rgatmaydi.

Shu bilan birgao‘smir birinchi marotabakasb tanlashni og‘irligini o‘z bo‘yniga oladi. Ota - onalar esa bolani kasb tanlash davrida har xil munosabat ko‘rsatadilar. ²²

Bir xil ota - onalar o‘g‘li yoki qiziga o‘z irodasini o‘tkazishga harakat qiladilar. Bir xillari yordam berishdan o‘zini chetga oladilar va bolani erkin kasb tanlashiga halaqit bermaydilar.

Bolaga tayyor qaromi tavsiya etmagan holda, ularga maslahat, yo‘l - yo‘riq ko‘rsatib, tushuntirib o‘z maslahat ishlarini olib borishlari lozimdir.