Majmua pdf
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
Yordamchi tarix (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Yozuvlarni o’qish daniyalik olim V.Tomson va rossiyalik olim V.Rad`lovlar zimmasiga tushdi.
|
Yozuvlari deb nomlandi. Ba`zi olimlar bu Yozuvlarni run Yozuvlariga
o’ xshashligini nazarda t u tib , turkiy-run Yozuvlari deb atayverdilar. 1891 yili N.YAdrintsev Ungin daryosi bo’yidan yana bir bitigtosh topadi. U fanda Ungin bitigtoshi deb atala boshladi. Keyinchalik Ettisuvdan bitigtoshlar topildi. Ular shakl jixatidan Urxun Yozuvlaridan bir oz farq qilgan. 33 Yozuvlarni o’qish daniyalik olim V.Tomson va rossiyalik olim V.Rad`lovlar zimmasiga tushdi. 1893yil bahorida Tomson Urxun daryosi bo’yidan topilgan Yozuvlarni o’qiganligi haqida Daniya qirolligi Fanlar akademiyasi yig’ilishida axborot beradi. Uning boshqa xalqlar Yozuvini deshifrovka qilib o’qishda qo’llagan tajribasi Urxun Yozuvlarining kalitin ochishda ham qo’l keladi. U Yozuvlardan turli belgilarning qanday tovush ifodalashini bilib olgach, unga tayangan xolda, Urxun Yozuvlaridagi butun alifboni aniqlaydi va birinchi marta «Tangri», «Turk» so’zlarini o’qiydi. Bu bitiktoshlarning turkiy xalqlarga mansubligi aniq isbotlab beradi. Tomsondan keyin V.Rad`lov ham 1894 yil 19 yanvar kuni Rossiya Fanlar akademiyasi yig’ilishida Kultegin bitigini o’qiganligi haqida ma`lumot beradi. V.Rad`lov bu bitiktoshlardagi turkiy Yozuvlar alifbosining 15 harfni 1893 yil kuzida,ya`ni, Tomson o’qishiga qadar aniqlab bo’lgan edi. Shunday qilib,ikki olimning sa`yi-haraktlari bilan bu Yozuvlar – run, ya`ni sir emasligi isbotlandi. Bu bitiktoshlar turkiy Yozuvda bitilganligi isbotlangandan so’ng, yana bir muammo paydo bo’ldi: Urxun – Enisey Yozuvlari qaysi Yozuv asosida kelib chiqqan: Lekin olimlar haligacha bu xususda bir to’xtamga kela olganlari yo’q. V. Tomson bu Yozuvdagi ayrim harflarning seliy Download 0.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|