9.5.3-rasm. Inflatsiyali spiral39
bunda,
R – narxlar darajasi; AD – yalpi talab;
Y – milliy ishlab chiqarishning real hajmi; SRAS – qisqa muddatda yalpi taklif.
Ishchilar ish haqi stavkasi darajasini narxlar darajasiga proporsional ravishda oshirilishini talab qiladilar (masalan, W2 gacha). Bu o‘z navbatida firmalar xarajatlarining ortishiga olib keladi va yalpi taklif egrisi - SRAS1 ning chapga va yuqoriga - SRAS2 gacha siljishiga olib keladi. Bunda narxlar darajasi R3 gacha ko‘tariladi. Real daromadlar yana pasayadi (W2/P3
Inflatsiyaning oqibatlari. Inflatsiya tufayli yuzaga keladigan asosiy muammolarga quyidagilarni keltirish mumkin: 1) real daromadlarning pasayishi va 2) pullar xarid qobiliyatining tushib ketishi.
Daromadlar real va nominal daromadlarga ajratiladi. Nominal daromad – bu iqtisodiy resurs egalarining o‘z resurslarini sotishlari evaziga oladigan pul daromadlaridir. Real daromad – bu kishilarning o‘z nominal daromadlariga (olgan pullari hajmiga) hozirda real sotib olishi mumkin bo‘lgan tovar va xizmatlari miqdoridir.
N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
93
Real daromad= Nominal daromad / Narxlar darajasi
yoki
Real daromad= Nominal daromad / 1+π bunda, π – inflatsiya darajasi.
Tovar va xizmatlarning narxlar darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, kishilar o‘z nominal daromadlariga endilikda shunchalik kam miqdorda ularni xarid qila oladilar, shuning uchun ularning real daromadlari pasayib ketadi. Ayniqsa, giperinflatsiyaning salbiy oqibatlari nafaqat kishilarning real daromadlari pasayishiga, balki kishilar turmush darajasining keskin tushib ketishiga olib kelishini tarixiy dalillar misolida yaqqol ko‘rish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
