MaâRİF (Mevlâna'nın Hocası) seyyid burhâneddin tiRMİZÎ Tercüme Ali Rıza karabulut

"Onu istemem, çünkü o dünya ehlidir" demişti. Onlar:
"Ama onun hiç dünyalığı, malı-mülkü yoktur" demişler.Bunun üzerine 
Râbiay-ı Adeviyye:
"Peki ama, Allah şöyle buyurdu, Peygamber Aleyhis-Selam şöyle dedi 
gibi sözleride mi yoktur? demiştir.
Câhil olmak başka, kendini câhil bilmek başkadır. Fakat şeyhin huzurunda 
mutlaka ölü gibi olmak gerektir. Acaba bu insanlar ne ararlar da dâima "bana 
himmet et!" deyip dururlar. Fakat birine himmet ettik ve işe giriştik mi, kaçıp gider, 
bir başka şeyle oyalanırlar. Bir kimsenin bir hayal görmesi, adam olması, yahut ta 
kendisine adam denmesi için, kırk gün bir evde kapanıp çile çıkarması mı gerek. 
110
Ama Muhammed Aleyhis-Selam'in dini ile (yani İslamiyetle) bunun ne ilgisi vardır? O 
el ile, başlangıcı ve sonu olmayan Allah'ın eteğine sarılmak lâzımdır ki, pisliklerden 
temizlenmiş olasın! Yahut ta kendi nefsine bakıp sonradan olduğunu, hiç yoktan 
yaratıldığını bilesin! Kendisinin fani olduğunu gören, yüce Allah'ın bütün sıfatlarını da 
görür, sonradan oluş fikrini kafasından çıkarır , evveli olmayan zâta varıp ulaşır. 
Bundan sonra ise yol ve yolculuk başlar. Şeyhler bu makama son makam derler. Bu 
makama ulaştıktan sonra ölmek, insan için ahmaklıktır. Allah'a ulaşan kimse artık 
niçin ölsün ki? işte burada o kimse ebedî hayatı görür. Halka öyle bir söz söylemek 
isterim ki halk, duyduğu bu sözleri anlayabilsin, hoşuna gitsin ve kabul eylesin!
107 Bakkal Yusuf: Yusuf b. Ali b. Ahmed el-Bakkal el-Bağdadi es-Sûfî. Bağdatta Merzübâniyye Ribatında 
şeyhlik yapmış olup 666 Hicrî yılında yine Bağdat'ta vefat ederek İmam Ahmed Kabristanlığına 
defnedilmiştir. Bakkal Yusuf diye bilinen bu şeyh, Hallâc-ı Mansur gibi Vahdet-i Vûcud nazariyesini 
hararetle savunan şeyhlerden olup, aynı zamanda Seyyid Burhaneddin Tirmizî'nin muâsırlarındandır. 
"Sülûkü'l-Havâss" adında tasavvufla ilgili bir eseri de vardır. bak.Kehhâle 13/317; Zirikli 9/319; HA.2/555; 
Keşf. 2/99. 
108 Hallac-ı Mansur: Hüseyin b. Mansur el-Hallâc el-Bağdâdî, Kelâmcı Sûfilerden olup, aynı zamanda "Vahdet-
i Vücud" nazariyesinin başta gelen temsilcilerindendir. "Enel-Hak" sözünden dolayı 24 Zilkaade 309 Hicrî 
tarihinde Bağdat'ta katledilmiştir. Tefsir, Hadis, Kelâm ve Tasavvuf konularında olmak üzere elliye yakın 
eser yazmıştır. Seyyid Burhaneddin Tirmizî Hz.leri bu eserinde Hallacı Mansur'un eserlerinden pek çok 
iktibaslar yapmıştır. (Bak. Tabakâtü's-Sûfiye, Sülemî, s. 307- 311; Tezkiretü'l-Evliyâ s. 187-188) 
109 Râbia-yı Adeviyye: Basralı İsmail adında bir zâtın kızı olup künyesi Ümmü'l-Hayr'dır. Babasının dördüncü 
çocuğu olduğu için "dördüncü" anlamına gelen "Râbia" adıyla adlandırılmıştır. Seyyid Burhaneddin 
Hz.lerinin burada iktibas ettiği metne göre, koyu bir "Vahdet-i Vûcud" taraftarı olduğu anlaşılmaktadır. 135 
Hicrî tarihinde ölmüştür. Kendisine evlilik teklif eden kimsenin ise Hasan-ı Basrî Hz.leri olduğu rivayet 
edilmektedir.(Tezkiretü'l-Evliya s.408; Âlâmü'n-Nisâ 1/430) Râbia-yı Adeviyye'nin yukarıdaki sözleri şöyle 
de yorumlanmıştır: Peygamber Aleyhis-Selam'ın söylediği sözler dahi Vahy-i llâhî'ye dayalı olduğu için, 
Allah Kelamı niteliğindedir, öyle olunca ikiliğe gerek yok, hepsinin kaynağı da ilâhî kaynaktır. Nitekim 
Kur'an-ı Kerim'de: "O Peygamber kendi arzusuna göre konuşmaz. O'na inen (Kur'an veya O'nun