Марказий нерв системасини хусусий физиологияси Орка мия


Download 126.5 Kb.
bet7/12
Sana28.03.2023
Hajmi126.5 Kb.
#1301221
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Markaziy nerv sistemasini xususiy fiziologiyasi

Децеребрацион ригидлик. Мушук ёки куённинг мия стволи узунчок мия юкорисидан киркилиб, кизил ядролар шу чизикдан юкорида колдирилса (бундай операция децеребрация деб аталади), гавда мускулларининг децеребрацион ригидлик деган махсус холати вужудга келади (Ч.Шеррингтон). Бу холат ёзувчи мускуллар тонусининг кескин даражада ортиши билан таърифланади. Хайвон кул-оёкларини расо узатиб, бошиши оркасига кайиради, думи кутарилиб туради. Хайвоннинг оёкларини бугимларидан букмок учун анчагина куч сарфлаш керак булади. Оёкларни зурлик билан букиш тухтатилгач, улар яна ёзилади. Децеребрацион ригидлик холатидаги хайвонни тикка тургазиб куйиш мумкин. Гавда огирлик марказининг проекцияси таянч текислигининг урта нуктасидан утса, хайвон оёкларини чузиб, кимирламай тикка тураверади.
Якин вактларгача децеребрацион ригидликнинг келиб чикишини факат кизил ядронинг зарарланишига ва ундан мускуллар тонусини идора этадиган орка миянинг сегментар аппаратларига бошкарувчи таъсирот бормай куйишига бог-лашарди. Децеребрацион ригидликнинг келиб чикишида кизил ядродан ташкари узунчок мия билан урта миянинг ретикуляр формацияси хам мухим роль уйнаши эндиликда курсатиб берилди. Кизил ядролар катта ярим шарлар пустлогидан, пустлок остидаги ядролардан ва миячадан импульслар олиб туради. Улар экстракортикоспинал йулнинг оралик станцияларидан бири булиб, орка миянинг нейронларига руброспинал тракт оркали тузатувчи импульслар юбориб туради. Кизил ядролар мия стволининг ретикуляр формациясига куп томонлама богланган булиб, шу формация билан биргаликда мускуллар тонусини идора этади. Узунчок миянинг юкори кисмидаги ретикуляр формация билан кизил ядро уртасидаги богланишнинг бузилиши, афтидан, децеребрацион ригидликнинг келиб чикишига асосий сабабдир. Узунчок мия ромбсимон чукурчанинг пастки чегараси рупарасидан киркиб куйилгач децеребрацион ригидлик мия стволининг шу кисмидаги ретикуляр формация роль уйнашини курсатади.
Децеребрациядан кейин мускуллар тонуси рефлекс йули билан ортади. Буни шундан билиш мумкинки, кейинги оёклардан бирини иннервацияловчи орка илдизлар киркиб куйилгач, шу оёк мускулларининг ригидлиги йуколади.
Кейинги оёк мускулларида ригидлик келиб чикишида шу мускул проприорецепторларидан келувчи импульслар катта ахамиятга эгадир. Буйин мускулларининг проприорецепторларидан ва вестибулорецепторлардан марказий нерв системасига импульслар келиши натижасида олдинги оёклар ригидлиги келиб чикади. Шу рецепторлардан келувчи импульслар тоник рефлексларда айникса мухим роль уйнаши куйида курсатиб берилади.
Одамнинг урта мияси шикастланмасдан мия стволининг юкорирокдаги кисмлари ва пустлок остидаги ядролар зарарланганда купинча ригидлик пайдо булади. Одам кулининг ригидлиги мушук ёки итдаги каби ёзувчи мускуллар эмас, балки букувчи мускуллар тонусининг ошганлигида намоён булади.

Download 126.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling