Ma’ruza Global sotsiologiya fani (3 semestr)

Giddens va L. Sklar tomonidan global tizim nazariyasi .

• 
  E.Giddens globallashuvni modernizatsiyaning bevosita davomi sifatida qaraydi, globallashuv zamonaviylikka xos immanent (ichki) deb hisoblaydi.
  

Globallashuvning to'rtta o'lchovini aniqlang:
1. Jahon kapitalistik iqtisodiyoti;
2. Milliy davlatlar tizimi;
3. Jahon harbiy tartibi;
4. Xalqaro mehnat taqsimoti.

• 
  Jahon tizimining o'zgarishi nafaqat jahon (global) miqyosda, balki mahalliy (mahalliy) darajada ham sodir bo'ladi.
  
• 
  L.Sklar – globallashuv – milliy-davlat chegaralarini yengib o‘tib, transmilliy kapitalizm tizimini shakllantirish jarayonlari turkumidir.
  
• 
  Transmilliy amaliyotlar uchta darajada mavjud bo'lib, globallashuvni rag'batlantiradigan asosiy institutni tashkil qiladi :
  

1. Iqtisodiy (TNC);
2. Siyosiy (transmilliy kapitalistik sinf);
3. Mafkuraviy va madaniy ( iste'molchilik ) .
R. Robertsonning global ijtimoiylik nazariyasi .

• 
  · Milliy iqtisodiyot va davlatlarning global o‘zaro bog‘liqligi globallashuvning faqat bir jihati bo‘lsa, ikkinchi jihat – shaxslarning global ongi dunyoni “yagona ijtimoiy-madaniy makon”ga aylantirish uchun birdek muhim ahamiyatga ega. Dunyo "kichrayadi", to'siqlar va ma'lum zonalarga bo'linishdan mahrum bo'lgan yagona ijtimoiy makonga aylanadi.
  
• 
  · R. Robertson globallik va mahalliylik o'rtasidagi munosabatni qayta ko'rib chiqadi. Globallashuv jarayonida u ikki yo‘nalishni ochib beradi: 1. hayot dunyosining global institutsionallashuvi; 2. globallikning "yuqoridan" emas, balki "pastdan" bo'lish tendentsiyasini aks ettiruvchi globallikni mahalliylashtirish.
  
• 
  Glokalizatsiya ” atamasini kiritadi - insoniyat taraqqiyotidagi globallashuv va mahalliylashtirish jarayonlarining kombinatsiyasi.
  

“Bilimga asoslangan jamiyatlar” nazariyasi (N.Ster).

• 
  Globallashuv - bu, ayniqsa, iqtisodiy va siyosiy faoliyat sohalarida kengayish yoki "cho'zilish jarayoni" shaklidir.
  
• 
  Globallashuvni tushunish uchun markaziy toifalar parchalanish va gomogenizatsiyadir.
  
• 
  Globallashuv jarayonlari bilimlarning jamiyatdagi roli ortib borishi tufayli mumkin bo'ldi.
  
• 
  Jamiyatlar, ayniqsa bilim jamiyatiga aylanish bosqichida bo'lganlar, gomogenizatsiyaga qarshi turish uchun ko'proq mavjud resurslarga ega.
  
• 
  Globallashuvning o'tish davri klassik va noklassik sotsiologik metodologiyalarni bir vaqtning o'zida qo'llash imkonini beradi (ikkinchisida u asosiy tushunchalar sifatida gomogenizatsiya va parchalanishni belgilaydi).