Mashinalaridan foydalanish, texnik

13.2-§. Texnikalarini boshqarishda “Inson-mashina-muhit” tizimi 
Texnikani boshqaruvchi operatorni faoliyati davrida mashinaning barcha 
tavsiflarini ta’minlaydigan va shu bilan bir vaktda operatorning xotirasi va fikrini 
charchatmasdan barcha axborotni kabul kilish xamda kayta ishlash imkonini 
beradigan axborat modelini yaratish ergonomika tizimining asosiy vazifasi 
xisoblanadi. 
Qishloq xo‘jaligi texnikalarining ergonomik ko‘rsatgichlariga mehnatni 
sanitar-fiziologik sharoitlari, texnik va texnologik xizmatlar ko‘rsatishga 
qulayligi, mehnat havfsizligi, estetik va boshqa sharoitlar kiradi.

---

93 
Ma’lumki, operatorni mexnat faoliyati samarali bo‘lishini va operator 
uchun kulay sharoitlar yaratilishini ta’minlash maxsus tizim, ya’ni, “inson-
mashina-muxit”tizimi yaratilishi talab etiladi.
Bu tizimning kafolatli faoliyatini ta’minlovchi besh xil muvofiklik mavjud 
bo‘lib, bularga:
Axborot muvofikligi. Operator odatda bevosita fizik jarayonlarni qo‘lda 
boshkarmaydi, balki u fakatgina o‘lchash asboblari va jixozlarining 
ko‘rsatgichlarini ko‘rishi, signallarni eshitishi va bu orkali jaryonni boshkarib, 
nazorat kilib borishi mumkin. Bu kurilmalar axborotni aks etdiruvchi vositalar 
deb yuritiladi. 
Axborotni aks etiruvchi vositalar va sensomotor kurulmalar mashinaning 
axborot modeli deb ataladi. Operator ushbu model orkali eng murakkab 
sistemalarni xam boshkarishi mumkin bo‘ladi. 
Biofizik muvofiklik. Biofizik muvofiklik deganda operatorning makbul ish 
kobiliyatini va me’yoriy fiziologik xolatini ta’minlaydigan atrof-muxit sharoiti 
tushuniladi. SHu sababli, mashinalarni ishlab chikarishda (loyixalashda) shovkin, 
titrash, yoritilganlik, xavo muxiti va shu kabi faktorlarni standart bo‘yicha 
o‘rnatish talab etiladi.