Mashinalaridan foydalanish, texnik

58-rasm. Paxtani rulon holatda tayyorlash texnologiyalari 
Ushbu texnologiyalar bilan paxta hosilini yig‘ishtirib olishda birmuncha 
murakkab mashinalardan foydalanish talab etilishiga qaramasdan terilgan paxta 
xom-ashyosini uzoq masofalarga tashish va saqlash ishlarini isrofgarchiliksiz 
o‘tishi va sifati yuqori darajada bo‘lishi ta’minlaydi.
Paxtani terish va 
rulon tayyorlash 
Rulonni ro’plash 
Rulonni tashish 
Rulonni yig’ish 

---

168 
59-rasm. Paxtani g‘aram holatda tayyorlash texnologiyalari 
 
Nazorat savollari: 
1. Mashina terimi uchun paxta dalalarini tanlashda nimalarga alohida 
e’tibor qaratiladi? Dalani mashina terimiga tayyorlashda qanday tadbirlar 
amalga oshiriladi? 
2. Mashina terimiga qanday agrotexnik talablar qo‘yiladi? Paxta hosilini 
terishda qaysi rusumdagi paxta terish mashinalaridan foydalaniladi? 
3. Paxta terimini uzliksiz oqim usulida tashkil etish usulining mohiyatini 
tushuntiring. Bunda qanday agregatlar ishtirok etadi? Paxtani yig‘ishtirib 
olishning qanday innovatsion texnologiyalarini bilasiz? Ularning 
afzalliklarini ayting. 
Paxtani terish 
Paxtani ortish 
Paxtani tashish 
Paxtani g’aramlash 

---

169 
21-§. G‘allani yig‘ishtirib olishning innovatsion 
texnologiyalari 
 
 
 
21.1-§. G‘allani yig‘ishtirib olishning o‘ziga xos xususiyatlari, 
texnologiyasi va agregatlardan samarali foydalanish 
 
Pishib etilgan boshoqli donlar qisqa vaqt ichida o‘rib-yig‘ib olinmasa, uning
boshoqlaridagi don o‘z-o‘zidan to‘kiladi, shuningdek, shamol, parranda va 
kemiruvchilarning zararli ta’siri natijasida don nobudgarchiligi belgilangan 
me’yorlardan oshib ketadi. 
Bug‘doy pishib etilgandan so‘ng bir hafta ichida o‘rib-yig‘ib olinmasa, 
uning nobudgarchiligi kuniga 1-1,2 foizdan oshib boraveradi. Rosa pishib etilgan 
g‘allani o‘rib-yig‘ib olishda birinchi hafta davomida nobudgarchilik 7-9 foiz 
bo‘lsa, ikkinchi haftada 12-15 foizni tashkil etadi. SHuning uchun g‘alla 
maydonlari fermerlar va agronomlar tomonidan doimiy kuzatuvga olinib, qaysi 
dalada o‘rim-yig‘im ishlari birinchi bo‘lib boshlanishi va so‘ngra kombayn qaysi 
dalaga o‘tishi oldindan aniq belgilanishi kerak. 
SHu bilan birga o‘simlik doni pishgandan so‘ng uning poyalarini qo‘rib 
qolishi natijasida mavjud begona o‘tlarning o‘sish jarayoni tezlashishi natijasida 
baland bo‘lib o‘sishi sababli g‘allani o‘rib olish ishlari birmuncha qiyinlashadi, 
o‘rish jarayonida don isrofgarchiligi oshadi.
Boshoqli don hosilini yig‘ishtirib olishda bir, ikki va uch fazali o‘rib-
yanchib olish usullari qo‘llaniladi.