Mashinalaridan foydalanish, texnik

27.3-§. Rivojlangan xorijiy davlatlarda texnik servisning 
 firmali usuli 
Texnika ishlab chiqaruvchilar uchun: ishlab chiqaruvchi kompaniya
texnikasidan foydalanishda asosiy detal va elementlarni ishlashini nazorat qilish, 
texnika bilan bog‘liq barcha ishlarni bajarish, ishlab chiqarish uchun qisqa va uzoq 
muddatli prognozlar tuzish imkoniyatining mavjudligi; 
Qishloq xo‘jalik korxonalari uchun: dilerlar tomonidan tiklash –tamirlash 
ishlarini sifatli bajarilishi, malum muddat ishlagandan so‘ng texnikani ishlab 
chiqaruvchiga qaytarib berish imkoniyati, bir xil turdaga texnikalarni, turli texnik 
parametrlarni keng nomenklaturasi, ishlab chiqariladigan texnikaning yuqori 
sifatliligini ta’minlash firmali texnik servisning ijobiy tomonlari hisoblanadi. 

---

254 
Texnika ishlab chiqaruvchilar uchun: har bir ishlab chiqaruvchi uchun 
ko‘plab dilerlik tizimining bo‘lishi, ularni tashkil etish va mablag‘lash-tirish 
bo‘yicha qiyinchiliklarning borligi, dilerlik tizimining doimiy texnika 
ishlatilayotgan joyga yaqin joylashmaganligi, ishlab chiqariladigan mahsulotning 
katta seriyada chiqarish imkoniyatining yo‘qligi, chiqarilayot-gan texnikaning 
katta partiyasini tiklashni tashkil etishning murakkabligi; 
Qishloq xo‘jalik korxonalari uchun: kafolat muddatidan so‘ng tiklash-
tamirlash ishlarini qimmatligi, kafolat muddati davrida boshqa tashkilotlar 
tomonidan xizmat ko‘rsatilganda kafolatli xizmat ko‘rsatishdan voz kechish, turli 
ishlab chiqaruvchilar etkazgan texnikalar bo‘lganda barchasining dilerlarini 
manzilgohlari malum bo‘lishi kerakligi, ishlab chiqaruvchilarning texnikalarini 
ratsional ishlatishga qiziqishning yo‘qligi, texnikasi va zaxira-ehtiyot qismlarning 
nisbatan qimmatligi, ishlab chiqariladigan texnikalarning nisbatan sifatining 
pastligi, ommaviy ishlab chiqarilishi joylardagi tovar ishlab chiqaruvchilarning 
o‘ziga hosligini inobatga olinmasligi texnik servisning salbiy tomonlari 
hisoblanadi. 
Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, xorijda firmali texnik servisning tashkiliy 
tuzilmasi firmalar - mashina ishlab chiqaruvchilar, firmalarning yangi texnika 
importyorlari (general agentliklar) va dilerlardan iborat. 
Firmali texnik servisning tashkiliy shakli va tuzilmasi turli davlatlarda 
turlicha ko‘rinishga ega bo‘lib, firma-ishlab chiqaruvchiga o‘zi ishlab chiqargan 
mashinalarning butun foydalanish davridagi texnik holati uchun javobgarligi 
umumiy tamoyil hisoblanadi.
Xorijiy davlatlarda ko‘p yillar davomida to‘plangan tajribalar natijalarining 
ko‘rsatishicha, firmali texnik servisni tashkil qilishning maqbul (ratsional) shakli - 
bu dilerlik tizimi hisoblanadi. 
Amerika, Angliya, Germaniya, Gollandiya kabi xorijiy davlatlarda firmali 
texnik servisning tizimi (dilerlik tizimi) asosan uchta zonadan iborat: 
mashinasozlik korxonasi, diler va fermer xo‘jaliklaridan (90-rasmga qarang). 

---

255