Mavzu № Bolalar psixologiyasi: nazariya va amaliyot. Bolalar psixologiyasi fanining metodlari Reja

Psixik hodisalarni o`rganishda suhbat metodidan unumli foydalanish uchun tadqiqotchi quyidagi 
shartlarga amal qilingani lozim: 
 
6. Suhbat jarayoniga puxta tayyorlanish; 
7. Suhbatning mavzusi va mazmuni o`rganilayotgan ob’ektning, shaxsning yoshiga va individual xususiyatlariga 
mos bo`lishi; 
8. Suhbat jarayonida beriladigan savollarning mazmunli va puxta bo`lishi; 
9. Tadqiqotchi tomonidan beriladigan savollarga o`rganiluvchining to`g`ri va to`liq javob qaytarishiga erishish; 
10. Suhbat jarayonini aniq muddatga mo`ljallash, uni haddan tashqari cho`zib yubormaslik.

---

Eksperiment metodi. Yangi psixologik faktlarga ega bo`lishning ob’ektiv 
usullaridan biri - eksperiment metodidir. U murakkab xarakterdagi psixik 
xodisalarni o`rganish uchun qo`llaniladi. Bu metodning afzalligi shundaki, 
tadqiqotchi bu metod yordamida o`rganayotgan psixik xodisani o`zi istagan vaqtda 
vujudga keltiradi va uni maxsus asboblar yordamida alohida xonada o`rganadi. 
Kuzatishdan farqi, eksperiment o`tkazuvchi sinalayotgan faoliyatga faol aralashuvi, 
sun’iy vaziyat paydo qilinishi mumkin. Bu metod inson psixikasini chuqur, aniq 
tadqiq qilinganda eng muhimi hisoblanadi. Eksperiment metodi yordamida sun’iy 
tushunchalarning shakllanishi, favqulodda holatdan chiqish, muammoli vaziyatni 
hal qilingan jarayonlari, shaxsning his-tuyg`ulari, xarakteri va tipologik 
xususiyatlari o`rganiladi. Inson psixikasining nozik ichki bog`lanishlari, 
munosabatlari, qonuniyatlari, qonunlari, xossalari, murakkab mexanizmlari 
tekshiriladi.
Eksperiment metodining ikkita asosiy turi farqlanadi: tabiiy eksperiment va 
laboratoriya eksperimenti. Tabiiy eksperiment pedagogik-psixologik masalalarni 
hal qilinganda qo`llaniladi. (Sinfda sun’iy, odatdagidan boshqacha vaziyat va muhit 
yaratib kuzatish). Bu metodning ilmiy asoslarini 1910 yilda Aleksey Fedorovich 
Lazurskiy (1874-1917) ishlab chiqqan. Tabiiy sharoitda inson psixikasini 
o`rganishda sinaluvchilarning o`zlari bexabar bo`lishi, kundalik mehnat tarzi 
doirasida amalga oshirilishi, mumkin.