Мавзу: Автомобил йўлларини эксплуатация қилишда ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш р е ж а

600 м дан кичик бўлган радиусни белгилаш энг охирги чора деб кўрилиши керак ва иложи борича эгриликнинг радиусини 3000 м ва ундан кўп белгилангани маъқул.

Юкланганлик коэффициенти	Бажариладиган тадбирлар
0,2	Йўл белги чизиғини чизиш, йўл белгилари, тўсиқларни ва қурилмаларни ўрнатиш
0,2-0,5	Йўл қатнов қисмини эгриликда кенгайтириш ва кўринишни 600700 м га етказиш
0,5-0,8	Йўл ўқи бўйича эгри участкада хавфсизлик оролчасини жойлаштириш
0,8-1,0	Эгриликнинг радиусини ошириш

• Йўлнинг юкланганлик коэффициентига қараб қуйидаги ишларни эгрининг радиуси кичик бўлган жойларда бажарилиши тавсия этилади
• Хавфсизликни таъминлаш учун кичик радиусли эгриликларда «вираж» қурилиши белгиланади.

• Эгри участкаларда хавфсизликни таъминлаш учун радиусни катталаштириш талаб этилса-ю, лекин унинг иложи бўлмаса, унда эгри участкаларда ҳаракат тезлигини пасайтириш ва хавфсизликни ошириш учун «шовқин чиқарувчи» ёки «силкитувчи» кўндаланг тасмалар қурилиши кўзда тутилиши мумкин.
• ШНҚ 2.05.02-07 кўрсатмаларига асосан «шовқин чиқарувчи» кўндаланг тасма хавфли участкадан 250-300 м олдин ўрнатилиб, эни 5-7 м тасмалар орасидаги масофа аввалига 30 метргача, кейингилариники эса 10-15 м қабул қилинади. Кўндаланг тасмаларнинг баландлиги 10-12 мм белгиланади.
• «Силкитувчи» кўндаланг тасмаларнинг эни 1 м олиниб, биринчи иккита-учта тасманинг баландлиги 1,5-2,0 см, кейингилариники эса 3 см белгиланади.

Тезликни камайтириш қиймати, км/соат	Талаб қилинган кўнда-ланг тасмалар сони, дона	Тасмалар орасидаги масофа, м
		1-2	2-3	3-4	4-5	5-6	6-7	7-8	8-9
10	2	20
20	4	20	15	10
25	5	20	15	10	6
30	6	20	15	10	6	6
40	8	20	15	10	6	6	3	3
50	9	20	15	10	6	6	3	3	3

• Йўлларни реконструкция қилиш жойларида ҳаракатни ташкил қилиш тадбирлари амалга оширилади.
• Йўлларни реконструкция қилинаётган бўлакларида ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш жуда муҳим вазифалардан бири бўлиб, агарда техник бошқарув воситалари меъёрий талаблар даражасида ўз вақтида ўрнатилмаса бир қатор муоммоларни келтириб чиқаради. Масалан, транспорт воситаларини ушланиб қолишларни, тирбандликларни келтириб чиқаради ва ЙТҲларни сонини ортишлари кузатилади.

• Шунинг учун реконструкция қилишга ажратилган участкаларда авваломбор мазкур йўл участкаларида транспорт оқими йўналишини ўзгартириш бўйича “Йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси” билан келишилган ҳолда хавфсизликни таъминлаш бўйича “Транспорт оқимини ҳаракатини ташкил этиш схемаси” ишлаб чиқилади.
• Реконструкция қилинаётган йўл бўлаклари ҳаракат тезликларига боғлиқ ҳолда “Транспорт оқимини ҳаракатини ташкил этиш схемаси”

• маълум масофада олдиндан йўл ҳаракати иштирокчиларга йўлнинг ҳолати бўйича маълумотлар бериш учун паноларда акс эттирилилса мақсад мувофиқдир.
• Йўл ҳаракатини ташкил этишнинг техник воситалари йўл ҳаракати иштирокчиларини турли хил хавфлар тўғрисида огоҳлантириб, уларга тўғри йўналиш ва ҳаракат режимини танлашда ёрдам беради. Таъмирлаш ишлари олиб борилаётган майдонларга автомобилларни кириб кетишини олдини олиб, қурилиш майдонига бегоналарни кириши чегаралайди.

• Транспорт воситаларини йўлнинг қисқарган бўлакларидан ҳаракатланиш навбатини белгилаб, қулайликлар яратади.
• Техник воситалар ичида энг муҳими маълумотлар берувчи йўл белгиларидир. Йўл белгиларидан энг асосийлари қуйидагилар:
• Ҳаракат иштирокчиларини йўлнинг хавфли жойларини яқинлашаётганлиги тўғрисида огоҳлантирувчи (1.23. “Таъмирлаш ишлари”) белгиси;

• -ҳайдовчиларга ҳаракат йўналишини ўзгариши бўйича маълумотлар берувчи (3.1. “Кириш тақиқланган”, 5.31 “Айланиб ўтиш тасвири”, 5.32.1., 5.32.2. “Четлаб ўтиш йўналиши”) ва ҳаракатланиш учун ёпиқ ҳудудни айланиб ўтиш тартибга солувчи (5.34.1, 5.34.2. “Бошқа қатнов қисмига қайта тизилишнинг бошланғич кўрсаткичи”) белгилари; -ҳайдовчиларга йўнинг торайиш қисмлари тўғисида (1.18.1, 1.18.2, 1.18.3 “Йўлнинг торайиши”, 3.14. “Чекланган кенглик”, йўлни тор қисмларида 2.6. “Рўпара ҳаракатланишининг устунлиги”,

• 2.7. “Рўпарадаги ҳаракатланишга нисбатан имтиёз”) белгилари;
• -ҳаракат тезлигини чеклаш (3.24. “Юқори тезлик чекланган” ёки 3.20 “Қувиб ўтиш тақиқланади”,) белгилари;
• -қурилиш ишлари олиб борилаётган жойга яқинлашаётганда автомобиллларни тўхташи ва тўхтаб туришини тақиқловчи (3.27. “Тўхташ тақиқланган” ёки 3.28. “Тўхтаб туриш тақиқланган”) белгилари;
• -йўлнинг қисқарган жойидан ўтгандан кейин барча чекловларни бекор қилинганлигини билдирувчи (3.31. “Барча чекловларнинг охири”) белгиси.

• Йўл белгиларини битта асосда 3 тадан кўп ўрнатмаслик ва устунлар орасидаги масофа автомобиль йўлларида 50 метрдан, аҳоли яшаш жойларида 25 м дан кам бўлмаслик керак.
• Ушбу белгиларни ўрнатишда йўлдаги ҳаракат тезлигига боғлиқ ҳолда ҳисоб-китоблар асосида ўрнатилади.

• Кўпгина ҳолларда, йўлнинг реконструкция қилинган қисмидан ҳаракатни олиб ташлаш учун, қурилишни бошлашдан олдин вақтинчалик йўллар қурилади. Атрофдаги йўлларда йўл қопламаларининг тури ва катталиги айланма йўлнинг режалаштирилган давомийлигини ҳисобга олган ҳолда уларга ўтказиладиган транспорт интенсивлигига мос келиши керак.
• Кенг тарқалган вариант - қатнов қисмининг ярмини ёпиш ва бошқа ярмида транспортга рухсат бериш. Бунинг учун йўл чеккасининг бутун кенглиги учун йўл тўшамаларини жойлаштириш ва қўшимча тасмани ташкил қилиш керак.