Mavzu: Boltiqbo`yi mamlakatlari pensiya ta`minoti tizimining aholini ijtimoiy himoya qilishdagi ahamiyati. Bajardi

Xulosa va tavsiyalar
Boltiqbo`yi mamlakatlarda tug'ilishning pastligi tufayli o'sib borayotgan demografik xavflarga javob sifatida o'rtacha umr ko'rish, mehnatga layoqatli aholining migratsiyasi va bandlikning qisqarishi bilan bog'liq xavflar xizmat ko'rsatish davrida Boltiqbo'yining barcha uchta mamlakati yangi pensiyani muvaffaqiyatli joriy etdi. Yuqorida qayd etilgan xavflarni yumshatish uchun yaxshi shart-sharoitlarni yaratdi.
Boltiqbo`yi mamlakatlari pensiya tizimi aholini ijtimoiy himoya qilishda alohida xususiyatlarga ega. Xususan Latviya va Litvada aholini ijtimoiy himoya qilishda alohida strategiyada keksa yoshdagi aholini ijtimoiy himoya qilishga qaratilgan chor tadbirlar ishlab chiqilgan. Estoniyada esa aholini ijtimoiy himoya qilish strategiyasida aholini ayrim qatlamlari (qariyalar, yolg`iz keksalar) uchun umumiy dastur ishlab chiqilgan. Ushbu uchta mamlakatda aholini ijtimoiy himoya qilish uchun alohida etibor qaratilgani ko`rishimiz mumkin.
Boltiqbo`yi mamlakatlarda pensiya tizimida aholi ishtiroki darajasi yuqori bo'lishidan qat'i nazar, ijobiy hukumat kompaniyalari va yuqori daromadlar tufayli yangi tizimni joriy etish bosqichi global kapital bozorlarida, moliyaviy inqirozdan so'ng, odamlarning yangi tizimga bog'liqligi kamaytirish orqali muntazam siyosiy noqulay qarorlar tufayli sezilarli darajada kamaydi. Joriy byudjet taqchilligini hal qilish foydasiga shaxsiy jamg`arib boriladigan pensiya daromadlari ko`paydi.
Latviya va Litva pensiya tizimining o’ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat: umumiy va majburiy xarakteri; kishilarning ijtimoiy himoyalanish huquqining ta’minlanishi; turli xil pensiya tizimining bir vaqtning o’zida amal qilishidagi mustaqilligi va o’zini-o’zi idora qilish sharoitida majburiy jamg’arib boriladigan pensiya bo’yicha to’lovlarning davlat tomonidan kafolatlanishi; tizimda qatnashuvchi shaxs va ish beruvchini moliyaviy ishtirokining majburiyligi; tizimda qatnashuvchi shaxsga uning jamg’argan badallari hisobidan turli shakldagi xizmatlar ko’rsatilishi; tizimda qatnashuvchi barcha shaxslarning harajatlarini moliyalashtirish bo’yicha majburiyat va natijada ega bo’lingan huquq va kafolatlar nuqtai nazaridan tengligining ta’minlanishi.
Jamiyatdagi demografik o’zgarishlar pensiya tizimida tub tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish zaruratini yuzaga chiqardi va uning echim sifatida Boltiqbo`yi mamlakatlarda pensiya tizimida ko`plab islohotlar amalaga oshirildi.